Jak w Japonii nie umrzeć z głodu?

Wyjątkowość Japonii (także ta kulinarna) była ważnym argumentem, abym za tym krajem szybko zatęsknił. Kilka lat później odwiedziłem ją znów, choć staram się nie odwiedzać dwukrotnie tych samych miejsc na końcu świata. Oczywiście nie zostałem ekspertem od kuchni japońskiej, ale mam swoje przemyślenia w tym temacie. A ponieważ nie zamierzam czytać, co inni na ten temat napisali, ten tekst będzie subiektywny i szczery

Jaka jest więc prawda o żywieniu w Kraju Kwitnącej Wiśni?

Zaczarowane sushi

Są w Polsce smakosze, którzy słysząc słowo “sushi”, nie potrafią się powstrzymać. Po raz kolejny (często z powodu mody i szpanu) jedzą potrawę, podobno będącą kwintesencją japońskiego smaku i japońskiej kuchni. Prawda jest banalna. Tak, jak Polacy od rana do wieczora przez 365 dni w roku nie jedzą schabowego, bigosu czy pierogów, tak kuchnia japońska to o wiele więcej niż jedno danie – sushi. Mało tego, w czasie obu podróży nikt mnie nie częstował sushi, a ja tej potrawy tam nie szukałem. Czyżby było tak jak z lodami włoskimi, o których mało kto w Italii słyszał?

Jak jedzą Japończycy

U nas chyba każda potrwa opiera się na tłuszczu. Tłuste jedzenie wchodzi w biodra i nie tylko. Tymczasem w Japonii o tłuszczu chyba nie słyszeli. Jedzą zdrowo i dietetycznie, choć kalorii nie muszą liczyć. Po prostu tak już mają od wieków. Mam wrażenie, ze wielu Japończyków je tyle, “ile kot napłakał”. No, poza tymi od sumo. Japońska przewodniczka wycieczki ważyła tyle, że nikt nie chciał uwierzyć w podaną przez nią liczbę. Zażartowałem, że mógłbym ją nosić w reklamówce.

W Japonii bardziej liczy się jakość jedzenia. Mnogość i wyjątkowość potraw, rozumianych jako ździebełko, które można wziąć do ust i dotknąć nim podniebienia. I koniecznie ta mini-potrawa musi być piękna, musi cieszyć wzrok. Jeśli więc zjesz kilkanaście takich mini-potraw, powinieneś być syty. Niestety, Europejczykom to nie wystarcza, aby napełnić brzuch i nie myśleć już o jedzeniu.

A to, że Japończycy (i inni Azjaci) często jedzą ryż – to prawda, co nie znaczy, że w dużych ilościach. Spożywa się go do wielu potraw jako dodatek, uzupełnienie potrawy. Ma “zapchać” brzuch, nasycić, podobnie jak u nas kartofle.

A w ogóle, rodzajów potraw i sposobów ich podawania jest w Japonii mnóstwo. I jak wszędzie – obok restauracji i dań typowo japońskich, są też kuchnie innych krajów. Znacznie jednak rzadziej. Można odnieść wrażenie, że Japończycy są zamknięci na kulinarne pomysły z innych krajów Wschodu.

Plastikowe imitacje potraw

Japończycy do perfekcji opanowali prezentację potraw w restauracjach i innych miejscach, gdzie są serwowane. Nie musisz znać nazwy potrawy, w ogóle języka japońskiego, ani dopytywać z czego jest potrawa i jak smakuje. Potrawę widzisz, stwierdzasz że może ci zasmakować i wskazujesz palcem na to, co widzisz. To sztuczne atrapy z wosku, wyglądające niemal identycznie jak potrawa, którą za chwilę będziesz jadł.

Byłem nawet u producenta takich potraw w Gujo. Pod okiem instruktora, z kawałków rozgrzanego wosku o różnych barwach wlewanych do ciepłej wody, umiejętnie formowanych i przycinanych, wyczarowałem krewetki w tempurze oraz małą kapustę. Instruktor po chwili przeciął ją nożem na pół. Woskowe liście w środku wyglądały niczym prawdziwe liście sałaty.

A zresztą, w sklepach samoobsługowych gotowe potrawy w foliowych opakowaniach wyglądają kolorowo, pięknie i niesamowicie apetycznie. Jakby były z wosku. Jak oni to robią, że każda z tacek przygotowanych u producenta wygląda tak pięknie, że leci ślinka i chce się to od razu zjeść?

Hotelowe jedzenie

Jeśli korzystasz głównie z hotelowych potraw (np. śniadanie wliczone w cenę noclegu) – wiedz, że te duże hotele odwiedzane przez klientelę nie tylko z krajów Wschodu, mają śniadania (potrawy) zarówno europejskie, jak i japońskie. Czasem są to dwie oddzielne jadalnie. Jeśli więc tęsknisz za jedzeniem europejskim lub jesteś smakoszem wschodnich smaków – znajdziesz jedno i drugie. Jednak w większości przypadków wszystkie potrawy są w jednym miejscu, więc sam decydujesz co nałożysz na swój talerz.

Trzeba jednak uważać, bo potrawy, a właściwie składniki do potraw, które sam sobie przygotujesz, mogą być niespodzianką. Znajomy nałożył sobie łychę białych, przezroczystych kawałków makaronu posypanych makiem. Gdy założył okulary okazało się, że ten mak, to główki centymetrowej długości “makaronów”.

Sztućcami czy pałeczkami?

Podróżowałem wiele po świecie, ale do dziś nie nauczyłem się korzystać z pałeczek. Nabrane kawałki jedzenia zamiast w ustach, z powrotem lądują na talerzu. Napisze nawet szczerze, nie mam ochoty na taką naukę i niezależnie od okoliczności, wszystko zjadam sztućcami.

W Kobe byłem w restauracji typu “jesz ile chcesz”. Czyli w takiej, gdzie każdy nakłada sobie takie jedzenie na które ma ochotę, w ilościach które uzna za właściwe (i każdy płaci tyle samo). Siedzący przy sąsiednim stoliku młodzi Japończycy ukradkiem pokładając się ze śmiechu spoglądając, jak sushi wkładam do ust widelcem. Dla nich kosmos – jest ktoś na świecie, kto nie korzysta z pałeczek. Jakie to niezwykłe, jakie komiczne! Gdyby były kamery, pewnie stałbym się dziwadłem pokazywanym w całej Japonii i zrobiłbym tu oszałamiającą karierę.

Gdzie znikły restauracje?

U nas sprawa jasna – idziesz ulicą, witryna restauracji, menu, godziny otwarcia. Wchodzisz, siadasz, zamawiasz, zjadasz. W Japonii musisz najpierw wsiąść do windy, przejechać wszystkie piętra na których są biura i pojechać na jedno w górnych pięter. Plus taki, że przez okno możesz z góry podziwiać widoki. Dlaczego Japończycy to pokomplikowali? Podobno aromaty z parteru szybko przechodzą do góry, więc biura lepiej umieścić pod restauracjami. Oczywiście nie jest tak wszędzie, głównie w dużych miastach.

Samoobsługa

Zachęcam do odwiedzenia restauracji, w której samemu przygotujesz sobie (ugotujesz) swoją wymarzoną potrawę. Pierwszy rodzaj restauracji: kilka osób siedzi przy okrągłym stole, przed każdym stoi naczynie z wrzątkiem oraz talerz i sztućce (czyli łycha i pałeczki). Z miejsca, gdzie przygotowano pokrojone kawałki czegoś tam (mięsko, makaron, różnego kształtu liście roślin jadalnych, surowe jaja) wybierasz co chcesz, wracasz do stołu i wrzucasz do swojego kubełka. W rozsądnej kolejności (wiadomo, że coś musi gotować się dłużej, coś innego wystarczy włożyć tylko na minutę. Luksus taki, że wiesz co jesz.

W innej restauracji (samoobsługowe barbecue) przede mną w stole było wgłębienie, trzeba było samem przekręcić pokrętło aby zacząć podgrzewanie wody. A do ugotowania były różnego rodzaju pokrojone już mięsa (i nie tylko), które każdy sobie wybierał.

W poszukiwaniu japońskich smaków

W Japonii często masz wrażenie, że choć wygląd i zawartość potraw są różne, smak wciąż jest ten sam. No, powiedzmy podobny. Żadnej soli czy pieprzu, żadnego konkretnego smaku. Jeśli chcesz coś poczuć, co najwyżej będzie to jakiś mocno pikantny sos. A jak zacznie piec język – zaczynasz tęsknić za tym brakiem smaku.

Tekst i zdjęcia: (c) Podróżnik z Sadurski.com

Zobacz też:
> Czarne jajka w Hakone i góra Fudżi
> Zabytki w japońskim Nikko
> Wielki Budda w Kamakura
> Z wizytą w Kurashiki
> Hamamatsu
> Japonia ciekawostki turystyczne