Manufaktura Satyry znów w Zamościu

BWA Galeria Zamojska zaprasza na otwarcie wystawy “Żyrardów – miasto z czerwonej cegły. Architektura ceglana” (plon VIII Ogólnopolskiego Konkursu Satyrycznego “Manufaktura Satyry”

– Kiedy? 2 lutego (piątek) 2018 o godz. 17.00
– Gdzie? Zamość, ul. Staszica 27,

Na wystawie prac artystów z Kanady, Włoch, Francji, Luksemburga, Węgier, Rumunii, Czech, Ukrainy, Litwy, Rosji, Turcji i Polski.

O wystawie

Po raz kolejny BWA Galeria Zamojska zaprezentuje żyrardowską wystawę, będącą pokłosiem Ogólnopolskiego Konkursu Satyrycznego “Manufaktura Satyry”. Tym razem będą eksponowane prace biorące udział w VIII edycji konkursu, którego temat brzmiał “Żyrardów miasto z czerwonej cegły. Architektura ceglana”. Wystawę zaprezentowano w październiku 2017 roku w żyrardowskiej Galerii “Resursa”.

Uczestnicy wystawy

AULLA (WŁOCHY) / Joanna Brześcińska-Riccio*,
BAJA (WĘGRY) / Istvan Kelemen*,
BĘDZIN / Piotr Zatorski, BRZEZIE / Przemysław Podgórski,
CHIVASSO (WŁOCHY) / Mauro Martin*, FRANCHEVILLE (FRANCJA) Bernard Bouton*,
FLORENCJA (WŁOCHY) / Francesca Guetta*, GORENICE / Jacek Majcherkiewicz,
GORLICE / Aneta Elwira Żarnowska, GRONDERANGE (LUKSEMBURG) / Pol Leurs*,
GRYBÓW / Faustyna Fauni, JABLONEC NAD NISOU (CZECHY) / Jiri Srna*,
JAROSŁAW / Marek Gliwa, JAWOR / Paweł Stańczyk, JEDLICZE / Patrycja Longawa,
KIELCE / Jacek Lanckoroński, KOWNO (LITWA) / Vladimiras Beresniovas*,
KROSNO / Barbara Grzesik, LEGIONOWO / Marek Dąbrowski,
LUBAŃ ŚLĄSKI / Krzysztof Suski, LUBLIN / Krzysztof Zieliński,
LWÓW (UKRAINA) / Serhiey Mihnowsky*, ŁÓDŹ / Aleksandra Gruszczyńska,
MIŃSK MAZOWIECKI / Czesław Gańko, MIROCIN DOLNY / Mirosław Hajnos*,
MONTREAL (KANADA) / Andrzej Pijet, MOSKWA (ROSJA) / Igor Smirnov*,
MOUGINS (FRANCJA) / Swava Launay*, MUROWANA GOŚLINA / Dariusz Pietrzak*,
MYSŁOWICE / Krzysztof Grzondziel, NISKO / Jan Surma, OLECKO / Waldemar Rukść,
OLSZTYN / Anna Damicz-Weis, Zbigniew Piszczako, Sara Schneps,
PABIANICE / Sławomir Łuczyński, PODKOWA LEŚNA / Witold Mysyrowicz*,
PRUDNIK / Grzegorz Weigt, PRZEWORSK / Henryk Cebula, STALOWA WOLA / Jacek Kawa,
STAMBUŁ (TURCJA) / Musa Gumus*, Sosnowiec / Artur Ligenza,
TARNOBRZEG / Przemysław Zamojski, TORUŃ / Janusz Mrozowski,
TRUTNOV (CZECHY) / Bretislav Kovarik*, TULCEA (RUMUNIA) / Doru Axinte*,
TRENTO (WŁOCHY) / Claudio Cavalieri*, Paolo Ober*,
WARSZAWA / Grzegorz Janusz, Paulina Kopestyńska, Marta Krysiak, Bartłomiej Kuźnicki,
Halina Kuźnicka, Tomasz Niewiadomski, Szczepan Sadurski*, Małgorzata Światła,
Wojciech Zembrzuski, WROCŁAW / Czesław Przęzak, Rafał Werszler,
ZABRZE / Maciej Trzepałka, ŻABNO / Marek Mosor,
ŻYRARDÓW / Wojciech Maślarz, Adam Pilorz*, Danuta Rex, Monika Rosińska, Zbigniew Kołaczek*

/*osoby poza konkursem, biorące udział tylko w wystawie

Więcej o tym projekcie artystycznym

Choć Żyrardów leży w samym sercu Mazowsza, to w niczym nie przypomina tak charakterystycznych niską i często chaotyczną zabudową mazowieckich miast i miasteczek. Wyniosłe budynki fabryczne, regularna siatka ulic i placów, przy których stoją w równych rzędach budynki mieszkalne i budynki użyteczności publicznej przywodzą na myśl raczej architekturę okręgu łódzkiego, czy śląskiego. Wszystko zaś zbudowane z czerwonej, nieotynkowanej cegły, latem wspaniale kontrastującej z wszechobecną zielenią. Żyrardów to miasto niezwykłe. Powstało w XIX wieku wokół największej w Europie fabryki lniarskiej.

Choć umilkły fabryczne maszyny, pozostała wspaniała industrialna architektura. Ona to stała się tematem ósmej edycji Ogólnopolskiego Konkursu Satyrycznego “Manufaktura Satyry 2017”. Zarówno “Architektura ceglana” jak i sam “Żyrardów – miasto z czerwonej cegły” stały się inspiracją dla kilkudziesięciu artystów zarówno z Polski, jak i z zagranicy. Organizatorzy podobnie jak w latach ubiegłych zaprosili do pokazania swoich prac (poza konkursem) twórców z Kanady, Francji, Luksemburga, Włoch, Czech, Węgier, Rumunii, Rosji, Litwy, Ukrainy i Turcji.

Zwycięzcą ósmej edycji “Manufaktury Satyry” został Andrzej Pijet mieszkający od wielu lat w kanadyjskim Montrealu. Jurorzy orzekli, że cykl jego pięciu rysunków najlepiej odpowiada tematowi konkursu. Są w nim zawarte zarówno charakterystyczne budowle: kościoły jak i magistrat. Jest “miejska legenda” o mieszkańcach miasta stojących od Radziejowic po Żyrardów i podających sobie cegły z rąk do rąk na budowę kościoła farnego. Jest też prządka z kołowrotkiem i genialny francuski wynalazca – Filip de Girard, którzy z lnianych nitek robią cegły. Zresztą cegły i szpulki z lnianymi nićmi to dominujący motyw tegorocznych prac. Nic dziwnego. Te banalne w swej prostocie przedmioty powielane w milionach, w połączeniu z geniuszem ich użytkowników tworzyły potęgę żyrardowskiej fabryki. Najlepiej też oddają charakter niezwykłego miasta w sercu Mazowsza jakim jest Żyrardów.

Cegła w architekturze

Cegła obok kamienia i drewna, jest najczęściej wykorzystywanym materiałem budowlanym w historii ludzkości. W starożytności mieszkańcy Mezopotamii, Egiptu i Babilonu wznosili swoje budowle z cegieł suszonych na słońcu. Jednak jej początki sięgają już 7 tysięcy lat p.n.e. kiedy wyrabiano ją w Jerychu i Jarmo. Znacznie większą trwałość, dzięki procesowi wypalania ceramicznego cegła zyskała w połowie III tysiąclecia p.n.e. w Mezopotamii. Stosowano ją jednak tylko do budowy najważniejszych obiektów. Wypalanie było bowiem procesem bardzo kosztownym ze względu na brak materiału opałowego. Suszone i wypalane cegły wyrabiano również w Chinach i Indiach.

W prekolumbijskiej Ameryce wznoszono budowle głównie z cegieł suszonych. W Grecji i Rzymie również stosowano cegły suszone. W Grecji cegłę wypalaną zaczęto używać ok. IV w. p.n.e. Najpóźniej, bo w połowie I w. p.n.e. zastosowali ją Rzymianie. W Europie produkcja cegieł została spopularyzowana w XI w. Wraz z narodzeniem gotyku w XIII wieku we Francji, cegła wypalana stała się najważniejszym materiałem budowlanym.

Ówcześni budowniczowie obok charakteru konstrukcyjnego wykorzystywali jej walory dekoracyjne. Imponujące elewacje z cegieł powstały głównie w rejonach Europy Północnej – w północnych Niemczech, Anglii, Holandii, Belgii, oraz krajach skandynawskich. Renesans i barok sprawiły, że cegła straciła swe wartości dekoracyjne, stając się wyłącznie elementem konstrukcji. W drugiej połowie XIX wieku produkcja cegieł rozwinęła się na masową skalę dzięki nowym wynalazkom – piecowi kręgowemu i mechanicznej prasie ceglarskiej. Zapanowała moda na surowe, nietynkowane budynki ceglane. Świadectwem tamtych czasów są budynki przemysłowe i powstające wokół nich osady fabryczne. Niektóre z nich dały początek późniejszym miastom.

Tak właśnie było z Żyrardowem. To niezwykłe miasto powstało z osady fabrycznej rozwijającej się wokół pierwszej na ziemiach polskich fabryki lniarskiej. Żyrardowska starówka jest przykładem idealnej XIX-wiecznej osady fabrycznej, która przetrwała niemal w pierwotnym stanie do naszych czasów. Od roku 2012 jest Pomnikiem Historii. W jej obrębie znajduje się kilkaset zabytkowych budynków. Do najważniejszych z nich należą budynki fabryczne Starej i Nowej Przędzalni, Resursa, kantor, ochronka, szpital, magistrat i kościoły. Większość z zabytkowych budowli powstała z czerwonej radziejowickiej cegły. To stwarza niepowtarzalny klimat miasta, zwanego dawniej “czerwonym Żyrardowem”. Wiele budynków projektowali znakomici architekci. Jan Jakub Gay zaprojektował budynek Starej Przędzalni, Fritz Lessner kościół augsbursko-ewangelicki, Józef Pius Dziekoński żyrardowską farę, a Romuald Miller budynek drugiego dworca kolejowego.

Rysunek na górze: Andrzej Pijet, jedna z konkursowych prac