Ostrów Tumski w Poznaniu – 10 ciekawostek

Najcenniejsze zabytki Poznania znajdują się na wyspie Ostrów Tumski. Oto najważniejsze informacje i ciekawostki o tym miejscu. Ostrów Tumski Poznań

Ostrów Tumski – informacje

1) W granicach obecnego Poznania, ok. półtora kilometra od poznańskiego Starego Rynku, znajduje się wyspa Ostrów Tumski. Jest otoczona rozlewiskami rzek: Warta i Cybina, a z lądem łączą ją dwa mosty: Bolesława Chrobrego i Mieszka I. Na tej wyspie znajduje się grupa najcenniejszych zabytków Poznania.

Co oznacza nazwa Ostrów Tumski?

2) Nazwa Ostrów Tumski pochodzi od słów: ostrów (wyspa na rzece, jeziorze, bagnach) i tumski (tum, toum – w języku niemieckim: katedra, dom kościelny).

Dodajmy, że Ostrów Tumski, to także nazwy historycznych dzielnic Głogowa i Wrocławia.

Ostrów Tumski w Poznaniu – historia

3) Badania archeologiczne wykazały, że pierwsi Słowianie osiedlili się tu już w VIII wieku. Pod koniec IX wieku był tu niewielki gród, którego rola znacznie wzrosła za czasów księcia Mieszka I i jego syna, pierwszego polskiego króla, Bolesława Chrobrego. W IX wieku znajdowało się tu palatium Mieszka I, czyli ówczesny pałac, a także pierwszy (lub jeden z pierwszych) chrześcijański kościół w Polsce, siedziba pierwszego polskiego biskupa Jordana.

W późniejszym okresie rola Ostrowa Tumskiego malała. Gród uległ zniszczeniu podczas powodzi, najazdu czeskiego księcia Brzetysława (rok 1038), oblężeniu przez wojska Władysława II (rok 1146). W 1240 r. książę Przemysław podjął decyzję o odbudowie grodu, jednak 13 lat później przeniósł siedzibę władz miejskich i książęcych do leżącego nieopodal Poznania.

Później Ostrów Tumski pełnił ważną rolę jako ośrodek naukowy (była tu pierwsza uczelnia humanistyczna) i kulturalny. W 1800 roku został włączony do miasta Poznania.

Ostrów Tumski w Poznaniu – co zobaczyć?

4) Na wyspie Ostrów Tumski znajdują się m.in.:

• – Bazylika Archikatedralna świętych Apostołów Piotra i Pawła (katedra).
• – Pałac arcybiskupi – siedziba archidiecezji poznańskiej.
• – Kościół Najświętszej Marii Panny – kościół sukursalny (pomocniczy) katedry.
• – Psałteria.
• – Akademia Lubrańskiego – pierwsza wyższa uczelnia w Poznaniu.

Katedra – Bazylika Archikatedralna w Poznaniu

6) Bazylika Archikatedralna świętych Apostołów Piotra i Pawła, zwana popularnie katedrą, to jedna z najstarszych świątyń w Polsce. Była miejscem pochówku pierwszych władców Polski (m.in. króla Przemysła II).

Została zbudowana w 968 roku. W II połowie XI wieku została zastąpiona świątynią w stylu romańskim. W XIV i XV wieku był to gotycki kościół, który w 1622 r. został zniszczony przez pożar. W 1772 r. odbudowano świątynię, nadając jej wygląd neoklasycystyczny. W roku 1945 (II wojna światowa) świątynię zniszczono w 70 procentach, a po wojnie odbudowano ją, powtórnie nadając jej gotycki wygląd.

Po poważnych zniszczeniach podczas II wojny światowej (rok 1945), odbudowa katedry trwała do 1956 roku. Dziesięć lat po odbudowaniu katedry, w roku 1966, świętowano w niej tysiąclecie chrztu Polski, a w 1983 r. katedrę odwiedził papież Jan Paweł II.

7) Aktualnie katedra ma 72 metry wysokości i 36 metrów szerokości. Duża część obecnego wyposażenia katedry pochodzi z kościołów Dolnego Śląska. Gotycki ołtarz główny pochodzi z Góry Śląskiej (początek XVI wieku). Główny korpus świątyni otoczony jest wieńcem 12 kaplic (te na szczęście nie odniosły dużych zniszczeń w 1945 roku). Najcenniejszą kaplicą jest Złota Kaplica, ufundowana w latach 30. XIX wieku przez hrabiego Edwarda Raczyńskiego.

Kościół Najświętszej Maryi Panny

8) Wybudowany w XV wieku w stylu gotyckim Kościół Najświętszej Marii Panny, był kościołem sukursalnym (pomocniczym) stojącej kilkadziesiąt metrów od katedry. Badania archeologiczne wykazały, ze kościół stoi w miejscu, w którym w X wieku znajdowało się palatium (pałac) księcia Mieszka I oraz przylegająca do niego kaplica, zbudowana dla niego i jego żony Dobrawy. Była to pierwsza świątynia chrześcijańska w Polsce.

Kościół nazywano z łaciny “in summo” (na grodzie). Ma to związek z lokalizacją kościoła, który stoi w miejscu palatium Mieszka I.

Psałteria

9) Psałteria została wybudowana około 1518 r., na zlecenie biskupa poznańskiego Jana Lubrańskiego. Jest to trzykondygnacyjny budynek mieszkalny. Mieszkali tu psałterzyści czyli dwunastka osób duchownych, których zadaniem było codzienne sprawowanie liturgii w pobliskiej katedrze. Dwunastka psałterzystów co dwie godziny śpiewała psalmy z Psałterza Dawidowego. Regularnie odprawiali też msze święte, między innymi w intencji fundatora budynku. Tak było do 1810 roku, kiedy to rozwiązano chór.

Podczas II wojny światowej Psałteria uniknęła poważnych zniszczeń. Zachodnią ścianę odbudowano po wojnie, w 1948 roku.

10) Nie wiadomo, gdzie dokładnie odbył się chrzest Mieszka I. Wśród miejsc, w których miał się on odbyć, wymieniane są: Gniezno, Ostrów Lednicki, Ratyzbona oraz Ostrów Tumski, wyspa na terenie obecnego Poznania.

Ostrów Tumski Poznań + zdjęcia: (c) Sadurski.com

Zobacz też:
> Ciekawostki o Poznaniu
> Szczecin
> Rzeszów