Wszystko o pasterce, mszy w Boże Narodzenie

Pasterka ciekawostki i informacje, jej historia

Pasterka to uroczysta msza święta odprawiana zwykle w noc Bożego Narodzenia, czyli z 24 na 25 grudnia. Nazwa uroczystości wiąże się z pasterzami czekającymi na narodziny Jezusa. W naszym kraju jest to jedna z najważniejszych liturgii odprawianych w ciągu roku, ponieważ nie tylko jest związana z obchodzeniem Bożego Narodzenia, ale także otwiera nowy rok liturgiczny w Kościele Katolickim.

Historia Pasterki – początki obrzędu

Teolodzy uważają, że w Palestynie był zwyczaj gromadzenia się przy grocie, gdzie miał przyjść na świat Jezus Chrystus. Msze tego typu odprawiano już od połowy IV wieku. Właśnie z tego okresu pochodzi Bazylika Santa Maria Maggiore wybudowana w Rzymie, w której po raz pierwszy ustawiono żłobek i szopkę, mające nawiązywać do betlejemskiej szopki. W tej bazylice specjalną mszę odprawiał o północy ówczesny Ojciec Święty.

Tak zwany formularz mszalny Pasterki został spisany w V wieku. Natomiast od VI wieku 25 grudnia odbywały się trzy msze – poranna, dzienna i północna. Różniły się swoją symboliką, która była związana z wędrowcami oddającymi cześć Dzieciątku. Poranna nawiązywała do aniołów, dzienna do królów, a północna do pasterzy.

Jak widać, w trzech mszach odprawianych w tamtych czasach w Boże Narodzenie, pojawił się motyw trójcy. Jest tak, ponieważ każda uroczystość liturgiczna odbywająca się 25 grudnia miała również nawiązywać do potrójnych urodzin Jezusa, czyli do pierwszego z Boga Ojca, drugiego z Maryi, zaś trzecim narodzeniem miało być zmartwychwstanie.

Pasterka i post

Jak powszechnie wiadomo, w Wigilię Bożego Narodzenia obowiązuje post, w czasie którego należy wstrzymywać się od potraw mięsnych. Po pasterce post przestaje obowiązywać i od tego momentu można już spożywać mięsne potrawy, co często czyniono zaraz po powrocie do domu z mszy.

Uroczystości liturgiczne

Inną nazwą pasterki jest północka, ponieważ pasterka jest celebrowana o północy. Na początku mszy głośno biją dzwony na wieży kościołów, a w Polsce śpiewane są pieśni i kolędy. Najczęściej śpiewaną kolędą w czasie tej uroczystej mszy jest “Bóg się rodzi“. Ta kolęda oznajmia początek nowego dnia oraz narodzenie się Jezusa. Tematem mszy jest niesienie chwały o narodzinach Dzieciątka.

Początkowo pasterka miała miejsce tylko i wyłącznie w Betlejem i Jerozolimie (nadal jest odprawiana w Grocie Narodzenia, nazywana także Grotą Mleczną). Następnie liturgia przenoszona jest do Kościoła Narodzenia Bożego, gdzie w podłodze obok ołtarza znajduje się srebrna gwiazda. Położenie Gwiazdy oznacza miejsce uświęcone, gdzie miał przyjść na świat Jezus Chrystus. To miejsce jest objęte ogromną czcią i jest celem licznych pielgrzymek zmierzających z całego świata.

“Północka” w Polsce i związane z nią zwyczaje

W naszym kraju pasterka zaczęła być odprawiana w średniowieczu. Na tym nabożeństwie od stuleci pojawiają się tłumy wiernych, ponieważ zwyczaj ten zachował się do dnia dzisiejszego. Jest to żywa tradycja bez względu na region Polski. Msza jest odprawiana zarówno na wsiach jak i w miastach, a każdy kościół jest zawsze pełen ludzi.

O ile sama msza jest nadal bardzo ważnym elementem celebracji Bożego Narodzenia, o tyle nie wszystkie obrzędy z przeszłości przetrwały. Kilka stuleci temu w Polsce przed pasterką miały miejsce tradycyjne wyścigi bryczek, które odbywały się w drodze do kościoła. Było tak, ponieważ wierzono, iż ten, kto pierwszy będzie w kościele, będzie obdarzony przez Boga najlepszymi plonami.

Analogiczny wyścig, co jest zabawnym faktem, miał miejsce również w drodze powrotnej z kościoła, już po nabożeństwie. W wyścigu powrotnym lokalna młodzież robiła sobie rozmaite żarty, był to czas radosnej swobody i płatania figli. W Krakowie studenci mieli zwyczaj wlewania atramentu do wody święconej. Innym żartem w trakcie pasterki było zszywanie spódnic kobiet, które modliły się w kościele, przez co wstając potykały się, co wzbudzało wokół śmiech i rozbawienie. Warto tutaj zaznaczyć, że te psoty i figle nie były czynione ze złośliwości. Były wyrazem radości na zbliżający się karnawał i koniec postu.

Pasterka ciekawostki: (c) Sadurski.com

Inne ciekawostki:
> Wigilia
> Święto Trzech Króli
> Historia Bożego Narodzenia