29 niezwykłych ciekawostek o piernikach

Fascynujący świat piernika – wszystko, co warto wiedzieć. Pierniki ciekawostki i informacje o piernikach. Historia pierników toruńskich, norymberskich

Historia piernika

1) Już w starożytności popularne były ciastka smarowane miodem, zwane miodownikami. W jednej z ówczesnych książek kucharskich znalazł się przepis na miodownik z pieprzem.

Pierniki w średniowieczu

2) O piernikach przypomniano sobie w średniowieczu. Wśród zdobyczy przywiezionych z wypraw krzyżowych, były duże ilości nieznanych przypraw. Według rzymskich przepisów zaczęli wyrabiać je zakonnicy, m.in. benedyktyni. Potem powstały specjalne cechy skupiające rzemieślników, produkujących wyroby piekarnicze i pierniki.

3) Placki miodowe z przyprawami wypiekano ok. roku 700, w klasztorze niedaleko niemieckiego miasta Ulm.

4) Legenda głosi, że pierwszy w średniowieczu piernik powstał przez przypadek. Podczas wyrobu ciasta przypadkowo dodano do niego korzenne przyprawy. Efekt smakowy spodobał się i od tej pory w cukierni w której to się stało, można było regularnie kupować pierniki.

5) Nie wiemy na pewno jak średniowieczne pierniki smakowały, ale wiemy jak wyglądały. Zachowały się niektóre drewniane formy piekarskie. Pierniki przedstawiały m.in. polskich królów (Zygmunt III, Władysław IV), świętego Mikołaja i św. Jerzego. Były też figurki zwierząt (kogut, dzik, jeleń, ryba, bocian) oraz serca, owoce, a także rękawiczka. Ta ostatnia była oznaką szacunku, i przyjaźni dla osoby, która otrzymywała piernik. Wśród pierników toruńskich, częstym motywem był herb Torunia.

6) Oprócz pierników, piernikarze wyrabiali też wyroby z marcepanu. W średniowieczu był zalecany jako lek przy chorobach płuc.

Skąd nazwa piernik?

7) Polska nazwa piernik pochodzi od starodawnego słowa pierny (pieprzny) i dobre oddaje charakter polskich pierników, mających w składzie przyprawy o intensywnym zapachu. Określenia tego używano już w XVI wieku.

Robisz pierniki – jesteś bogaty

8) W średniowieczu pierniki były uważane za produkt luksusowy, dostępny dla ludzi bogatych. Nic dziwnego, że przepis był pilnie strzeżoną tajemnicą przekazywaną z pokolenia na pokolenie. Pierniki malowano, a nawet pozłacano. Dopiero potem zaczęto je lukrować.

9) Ponieważ pierniki były produktem luksusowym, ci którzy go wyrabiali, dużo zarabiali. Piernikarze zarabiali nawet 5 razy więcej niż ciastkarze i piekarze. Nauka rzemiosła trwała 2 lata i była dłuższa o pół roku niż w przypadku uczniów piekarskich.

10) W Polsce przez jakiś czas pierniki były zakąską do wódki bogatych ludzi. Znane było powiedzenie „Kto nie pija gorzałki i od niej umyka, ten nie godzien słodkiego kosztować piernika”.

Pierniki w Europie – ciekawostki

11) Uważa się, że pierwsze pierniki produkowano na terenie obecnej Holandii.

12) Pierniki wyrabiane są w różnych krajach, pod różnymi postaciami. We Francji jest to pikantny chleb miodowy pain d’épices, w Szwajcarii lukrowane pierniczki z Bazylei, W Wielkiej Brytanii mają piernikowe ludki zdobione różnymi polewami. Na północy Europy wyrabiają cienkie piernikowe ciasteczka mające kształty zwierząt i serduszek.

Pierniki w Polsce

13) Najstarszy polski przepis na wypiek piernika pochodzi z 1725 roku. Znalazł się w poradniku medycznym „Compendium medicum auctum”. Wtedy uważano, że pierniki są rodzajem lekarstwa, pomagającym podczas przeziębienia oraz niestrawności.

14) Tradycje piernikarskie na Śląsku sięgają końca XIII wieku. Pisemna wzmianka na ten temat pochodzi z 1293 roku. O śląskich piernikarzach napisano „piperatas tortas facientes”, czyli: robiący pieprzne ciasta.

Piernikowa konkurencja

15) Wśród znanych w średniowieczu ośrodków produkcji pierników w Europie, były: Toruń, Norymberga, Pardubice, Bazylea, Salzburg i Akwizgran. Każdy ośrodek pilnie strzegł swoich przepisów na pierniki, ale też próbowano sobie wzajemnie te przepisy wykraść. Najbardziej znaną walkę konkurencyjną prowadziły Toruń i Norymberga. W 1556 r. sąd doprowadził do ugody. Odtąd Toruń mógł wyrabiać także “pierniki norymberskie“, a Norymberga “pierniki toruńskie“.

Ksiądz St. Kujot w 1884 roku napisał: “Jak Norymberga na całe Niemcy, tak Toruń w Polsce swojemu wyrobowi zdołał pierwszeństwo zapewnić. Oba miasta wiedziały o swej sławie i zazdrośnie jej strzegły, uważając swe pieczywa za monopol, a sposób ich zaprawiania trzymając w tajemnicy”.

Toruńskie pierniki ciekawostki

16) W XVII wieku było powiedzonko mówiące o słynnych rzeczach w Polsce. Były to: gdańska gorzałka, toruński piernik, krakowska panna i warszawski trzewik.

17) Król Zygmunt Stary w 1520 r. przebywał akurat w Toruniu, gdy nadeszła wiadomość, że narodził się mu potomek. Król i jego świta radośnie ucztowała przy piwie i piernikach.

> Toruńskie pierniki – tu więcej

Norymberskie pierniki

18) Najstarszy zachowany przepis na pierniki norymberskie pochodzi z XVI w. Znajduje się w Germanisches Nationalmuseum Nürnberg (Germańskim Muzeum Narodowe w Norymberdze.

19) Najsłynniejsze pierniki norymberskie, to Elisenlebkuchen. Mają maksymalnie 10% mąki, a niektóre nie zwierają jej wcale. I mają co najmniej 25% orzechów (laskowych lub włoskich) albo migdałów.

Pierniki i Boże Narodzenie

20) Choć pierniki są dostępne w sklepach przez cały rok, obecnie kojarzą się nam głównie ze świętami Bożego Narodzenia. Stały się jednym z symboli świątecznych. Stawiane są na świątecznych stołach do spożycia, czasem też są zawieszane na gałązkach choinki jako dekoracja.

Piernikowe tajemnice

21) Wyrabiane są pierniki twarde i miękkie. Do tych drugich dodawany jest środek spulchniający.

22) Wśród przypraw dodawanych do pierników są m.in. cynamon, goździki, gałka muszkatołowa, imbir i pieprz. Do wyrobu piernika potrzebne są także: mąka (żytnia, pszenna) i miód. Czasem dodawane są też bakalie (orzechy, rodzynki, suszone śliwki) i kandyzowana skórka pomarańczowa.

23) Tajemnica smaku pierników, to m.in. fermentacja ciasta. Przed wypiekiem zaczyn leżakował i czekał na wypiek podobno nawet kilka lat.

Toruńskie pierniki katarzynki

24) Katarzynka, to rodzaj piernika z Torunia. Kiedyś był wypiekany wyłącznie od 25 listopada (dzień św. Katarzyny) do Bożego Narodzenia. Na temat tego skąd wzięły się katarzynki, do dziś krążą legendy.

25) Od 2003 r. przed Dworem Artusa na toruńskim rynku tworzona jest Piernikowa Aleja Gwiazd. Uwiecznia znane osoby związane z Toruniem. Metalowe tablice mają kształt pierników katarzynek.

Pierniki ciekawostki

26) W grudniu 2018 r. w zabytkowym Młynie Hilberta w Dzierżoniowie na Dolnym Śląsku można było oglądać największe piernikowe miasteczko w Polsce. Wśród 160 miniaturowych budowli z piernika, były m.in. miniatury dzierżoniowskiego ratusza, wieży ciśnień i synagoga. Piernikowe domki odtworzyły rzeczywistą zabudowę miasta.

27) Fakt, że można było spożywać twarde pierniki powodował, że mogły długo czekać, aż zostaną zjedzone.

28) O piernikach pisano w wierszach. Na przykład Ignacy Krasicki w „Monachomachii” napisał:
“Wódka to była, co zwą ją kminkową
Przy niej toruński piernik pozłocisty”.

29) Wśród najstarszych legend o pierniku toruńskim jest ta, która mówi o twardym pierniku w kształcie koła. Zastąpił on złamane koło w wozie posła wracającego z Torunia.

Pierniki ciekawostki: (c) Sadurski.com

Zobacz też:
> Orzeszki ziemne
> Ciekawostki o tortach
> Ciekawostki o orzechach