Barbórka, górnicze święto. Niezwykłe ciekawostki

Kim była św. Barbara, jakie są tradycje święta górników, co to są karczmy piwne i kim jest Lis Major? Barbórka ciekawostki o Barbórce

Święta Barbara

1) Co roku 4 grudnia obchodzimy święto o nazwie Barbórka czyli Dzień Górnika.

2) Ten dzień, to dzień św. Barbary. To patronka trudnej pracy i… dobrej śmierci. Żyła na przełomie III i IV wieku, pochodziła z pogańskiej rodziny z Heliopolis (obecny Liban). Ojciec wysłał ją na nauki do Nikodemii (obecnie Turcja), gdzie przeszła na chrześcijaństwo. Ojciec doniósł na nią do władz rzymskich, które wówczas prześladowały chrześcijan. Została zamknięta w wieży. Wkrótce skazano ją na śmierć o ścięto jej głowę, czego według legendy własnoręcznie dokonał jej ojciec. Zaraz potem śmiertelnie raził go piorun.

Barbórka – święto górników

3) Barbórkę obchodzą górnicy oraz osoby zawodowo związane z poszukiwaniem paliw kopalnych.

4) Przed 1971 r. pisaliśmy Barburka – przez “u”, jednak autorzy słowników poprawnej polszczyzny doszli do wniosku, ze nazwa pochodzi od słowa „Barbora”. Obecnie piszemy nazwę tego święta w formie: Barbórka.

5) Barbórka rozpoczyna się uroczystą mszą w kościele, przy figurze świętej Barbary. Potem następuje przemarsz orkiestry górniczej. W tym dniu odbywają się też uroczyste imprezy okolicznościowe: akademie, koncerty i bale, w których uczestniczą całe rodziny.

Karczmy piwne przed Barbórką

6) Barbórkę poprzedzają tzw. karczmy piwne, organizowane kilka dni wcześniej. Są to biesiady przy długich stołach, przy piwie. Uczestnicy ubrani są w galowe stroje górnicze, śpiewają górnicze pieśni i piosenki oraz opowiadają dowcipy. To także okazja, aby starsi, zasłużeni górnicy, otrzymali paradne szpady.

7) Podczas uroczystości do “braci górniczej” przyjmowani są nowi górnicy. Ta tradycja nazywa się “wyzwolinami“, a młodzi wykonują zabawne polecenia, przy czym jest dużo śmiechu. Pasowanie na górnika przeprowadza Lis Major – starszy wiekiem górnik, mający przyczepioną lisią kitę. To tradycja podobno pamiętająca jeszcze czasy średniowiecza. Niegdyś lisią kitą gwarkowie ocierali spoconą twarz podczas pracy oraz… podkładali ją pod kolana, gdy w trakcje pracy musieli kleknąć na ostrym podłożu.

8) Karczmy piwne organizowane są od lat 80. XX wieku. Wcześniej były to tzw. spotkania gwarków przy piwie. Początkowo kobiety nie miały prawa wstępu i uczestniczenia w karczmach piwnych. Obecnie nie jest to rygorystycznie przestrzegane.

Kolejne ciekawostki o Barbórce

9) Górnicy twierdzą, że dobra zabawa w Barbórkę oznacza szczęście w pracy górników przez cały kolejny rok.

10) W niemieckiej Nadrenii św. Barbara wraz ze św. Mikołajem obdarowuje dzieci prezentami.

Barbórka ciekawostki: (c) Sadurski.com

Przysłowia o górnikach i Barbórce

Górnik na dole, chlyb na stole.
Kto na dole pracuje, ten się dobrze czuje.
Górnik żyje, górnik mo, górnikowi Pan Bóg do.
Barbara święta o górnikach pamięta.
Kiedy na św. Barbarę błoto, będzie zima jak złoto.
Barbara po wodzie – święta po lodzie.
Barbara mrozi – Mikołaj lód zwozi.
Kto w Barbórkę nie pije, tego w grubie zabije.

Zobacz też:
> Dowcipy o górnikach
> Sosnowiec
> Piekary Śląskie