31 ciekawostek o cmentarzach i pogrzebach

Cmentarze ciekawostki

Najdziwniejsze cmentarze i miejsca pochówku. Wybrane cmentarze świata, historia polskiego grzebania zmarłych, cmentarny biznes, cmentarze dla zwierząt oraz inne ciekawostki o cmentarzach

Skąd nazwa cmentarz?

1) Polskie słowo cmentarz pochodzi od słowa cmętarz, a to z kolei od słowa smętny – czyli smutny.

2) Słowa coementerium używali starożytni Grecy. W ich wierzeniach sen i sen wieczny (śmierć) miały ze sobą wiele wspólnego.

Cmentarze na ziemiach polskich

3) Słowianie w czasach przedchrześcijańskich zmarłych grzebali na wzniesieniach, szczytach pagórków. A gdy w pobliżu ich nie było, nanoszono w jedno miejsce ziemię, tworząc kurhany – sztuczne wzniesienia. Na Litwie i Rusi zmarłych grzebano pod drzewami – w lesie, pod drzewami rosnącymi na polach.

4) W początkach chrześcijaństwa dbano, aby zmarłych chować obok wcześniej zmarłych przodków, w ziemi już wyświęconej. Od IX wieku osoby zasłużone (książęta, królowie, biskupi, itp) byli grzebani w kościołach (podziemia, krypty). Cmentarze powstawały wokół kościołów. Na tych cmentarzach nie mogli być grzebani samobójcy. Pogrzeb nie był wtedy wyłącznie sprawą rodziny zmarłego, ale całej społeczności religijnej. Odmawiano modlitwy, miały miejsce żałobne śpiewy i nabożeństwa.

5) Po podzieleniu Polski przez trzech zaborców, zaczęło powstawać cmentarze poza miastami, z dala od osiedli ludzkich. Powstały wtedy stosowne dekrety cesarza Fryderyka II (1773) i cesarza Józefa (1784) oraz ukaz cara Aleksandra I (1817). Duchowni mieli być chowani w miejscach ważniejszych (poczesnych), a gleba na której powstawał cmentarz nie mogła zatrzymywać rozkładu ciał zmarłych. Powstawały też trupiarnie, w których przechowywano ciała, przed pogrzebaniem w ziemi. Nie można było wtedy oznaczać miejsc spoczynku pomnikami, choć nie zawsze stosowano się do tych przepisów. Dlatego na cmentarzach w Galicji stoją do dziś pomniki z przełomu XVIII i XIX wieku.

Pogrzeby i pieniądze

6) Niektóre nekropolie są ekskluzywnymi miejscami pochówku, na które niewielu stać. Za miejsce na cmentarzu Graceland w Chicago trzeba zapłacić do 120 tys. USD. Miejsce na cmentarzu Green-Wood na Brooklynie w Nowym Jorku, to wydatek 320 tys. USD. Jeszcze drożej jest na cmentarzu Woodlawn na nowojorskim Bronxie. Aby zostać tu pochowanym, trzeba zapłacić nawet 1,5 miliona USD. Ale nie tylko w USA jest drogo. Za miejsce na Nirvana Memorial Garden w Singapurze trzeba zapłacić nawet ponad pół miliona USD.

7) W 2009 r. 4,6 miliona USD ktoś zapłacił za miejsce sąsiadujące z kryptą, w której pochowano prochy Marilyn Monroe.

8) Podobno można już zapłacić za wyekspediowanie swoich prochów na orbitę okołoziemską. Taki kosmiczny pochówek podobno liczony jest nawet w milionach dolarów.

9) Jedna z firm na Florydzie (USA) oferuje pochówek w wodach oceanu. Szczątki ludzkie zamieniane są w betonową kulę, która zostaje wrzucona na dno. Potem też w rafie koralowej i pływają obok niej kolorowe rybki. Koszt takiego pogrzebu, to kilka tys. USD.

Cmentarze, trumny – ciekawostki

10) Rodzina zmarłej w 2011 r. 59-letniej Lesley E. zapłaciła sieci telefonów, aby jej numer należał do niej zawsze. Dzięki temu rodzina mogła wysyłać do niej SMS-y na telefon, z którym została pochowana. Jednak numer został przydzielony innemu klientowi, więc otrzymywał SMS-y wysłane do zmarłej, zanim sprawa wyszła na jaw.

11) W średniowieczu (XII-XIV w.) budowano tzw. latarnie umarłych. Powstawały przy cmentarzach, a ich światło było widoczne z daleka. Jedna z takich gotyckich latarni stoi do dziś w Krakowie, obok kościoła św. Mikołaja. Ma 3,5 metra wysokości i powstała w XIV wieku.

12) W USA jest kilka cmentarzy typu: drive-trough, w których osoby przybyłe na pogrzeb bez wysiadania z samochodu żegnają się ze zmarłym, przejeżdżając obok trumny.

13) Stypy czyli uroczyste przyjęcia po pogrzebie organizowano jeszcze w czasach przedchrześcijańskich. Słowo stypa pochodzi od łacińskiego słowa stipis. Była to ofiara – pieniążek, który wkładano zmarłemu do ust.

14) Na kontrowersyjny i trochę makabryczny pomysł wpadł pewien producent perfum. Jeden z produktów pachnie… zakładem pogrzebowym. Ciekawe, ile osób chciałoby na co dzień tak pachnieć.

15) Na terenie parkingu miejskiego w brytyjskim Leicester odkryto grób króla Ryszarda III (1452-1485), według BBC jednego z setki najwybitniejszych Brytyjczyków. W miejscu obecnego parkingu stał franciszkański klasztor, zburzony w 1538 roku. Ryszard III był bohaterem jednego z dramatów Szekspira.

16) Archeolodzy badający anglosaski cmentarz z V wieku odkryli grób, w którym pochowano kobietę oraz… krowę.

17) Karawany pogrzebowe początkowo były powozami konnymi. Po wynalezieniu samochodu, do transportu zmarłych zaczęto używać specjalnie udekorowanych samochodów, w kolorze czarnym.

18) Portrety trumienne były popularne w Rzeczypospolitej Szlacheckiej niemal przez 200 lat (początek XVII w. – koniec XVIII w.). Malowano je na blasze i przytwierdzano na bocznej ścianie trumny. Po pogrzebie portret umieszczano na ścianie, wewnątrz kościoła. Portrety trumienne można obecnie oglądać w polskich muzeach. Najstarszym tego typu portretem jest portret króla Stefana Batorego, na Wawelu.

19) Polska tradycja tworzenia Grobu Pańskiego w kościołach, sięga XVIII wieku.

20) Co najmniej połowa (50 do 60%) wyprodukowanych w Polsce trumien trafia do Niemiec. To dużo, bo w tym kraju rocznie umiera 950 tys. osób. Polskie firmy wygrywają z niemieckimi korzystną ceną oraz jakością. Zmiana nastąpiła w 2003 r., gdy rząd zniósł zasiłek pogrzebowy. Niemieccy producenci branży funeralnej zaczną znów być konkurencyjni, jeśli nastanie moda na trumny ekologiczne.

Cmentarze dla zwierząt

21) Ludzie grzebali zdechłe zwierzęta od dawna. Robili to starożytni Egipcjanie, a w Izraelu odkryto nagrobki psów z V w. p.n.e. Pierwszym współczesnym cmentarzem zwierząt był cmentarz na terenie londyńskiego Hyde Parku, powstały w 1881 roku. Na wyspie Guam Amerykanie pogrzebali psy wojskowe, które zginęły w 1944 r. podczas wyzwalania wyspy. Pierwszy polski cmentarz dla zwierząt powstał w 1991 r., w miejscowości Konik Nowy.

Wybrane cmentarze za granicą

22) W rumuńskiej wsi Sapanta znajduje się słynny, oryginalny cmentarz. Jest tu ok. 800 grobów. Na kolorowych nagrobkach umieszczono dowcipne wierszyki oraz portrety zmarłych, opisujące ich życie i wykonywany zawód. Wesoły Cmentarz powstał w 1935 roku i obecnie jest miejscem chętnie odwiedzanym przez turystów.
> Tu więcej

23) Paryskie katakumby mają powierzchnię ok. 770 hektarów. Obecne cmentarzysko w czasach Cesarstwa Rzymskiego było kamieniołomami, z których wydobywano wapień do budowy domów. Spoczywa tu m.in. wielu znanych ludzi, a odwiedzających wita napis: Zatrzymaj się, oto królestwo śmierci.

24) La Roleta – to cmentarz w ekskluzywnej dzielnicy Buenos Aires. Spoczywa tu wielu znanych Argentyńczyków, m.in. Evita Peron.

25) Miasto Umarłych – tak nazywana jest dzielnica w Kairze, w której mieszka 3 miliony biednych ludzi. To teren, gdzie niegdyś były dwie kairskie nekropolie.

26) Na wyspie Luzon (Filipiny) znajduje się oryginalna nekropolia. Drewniane trumny ze zmarłymi wiszą na wapiennych ścianach skał.

27) W Montmorency (Francja) znajduje się polski cmentarz Les Champeaux, założony w XIX wieku. Wśród kilkuset pochowanych tu Polaków są m.in.: Adam Mickiewicz, Cyprian Kamil Norwid i Julian Ursyn Niemcewicz.

28) Cmentarz Montmartre (Cmentarz Północny) jest jednym z najstarszych cmentarzy w Paryżu. Został otwarty w 1798 roku. Obecnie na powierzchni 20 hektarów znajduje się ok. 20 tys. grobów.

29) Na terenie Polskiego Cmentarza Wojennego na Monte Cassino spoczywają ciała 1072 żołnierzy polskich, poległych w 1944 roku podczas zdobywania wzgórz, na których stał klasztor.

30) Słynny paryski cmentarz Pere-Lachaise, założony w 1804 r. ma ponad 40. hektarów powierzchni. Spoczywa tu ok. milion ludzi, w tym m.in. Molier, Jean La Fontaine, Oscar Wilde, Gioacchino Rossini, Fryderyk Chopin i Jim Morrison.

31) Polski Cmentarz na Rossie (dzielnica Wilna), to jeden z czterech polskich cmentarzy narodowych. Powstał w 1801 roku, jest tu ok. 26 tys. nagrobków, pomników i grobowców.

Cmentarze ciekawostki: (c) Sadurski.com

Zobacz też:
> Cmentarz Centralny w Szczecinie
> Narodowy Cmentarz Arlington, USA
> Cmentarz Forest Lawn, Kalifornia
> Polski cmentarz w Iranie