22 ciekawostki o katiuszy. Broń, która ZSRR dała wygraną

Broń, która dała ZSRR zwycięstwo w II wojny światowej. Wyrzutnie rakiet katiusza ciekawostki i informacje

Co to jest katiusza?

1) Katiusza była nazwą wyrzutni rakietowych BM-13, BM-8 i BM-31. Początkowo były one montowane na ciężarówkach ZiS, potem (od 1944 r.) na amerykańskich ciężarówkach Studebaker, ale nie tylko. Oficjalna nazwa tej broni, to: gwardyjskie moździerze rakietowe.

2) Pierwszy model katiuszy w ciągu 7 do 10 sekund wystrzeliwał w kierunku wojsk wroga 16 rakiet M-13 kaliber 132 mm. W każdej z rakiet było 5 kg materiału wybuchowego. Rakiety raziły na odległość do 8. kilometrów.

Historia katiuszy

3) ZSRR prace nad tą bronią rozpoczął w 1938 roku. Choć pierwsze próby nie były zachęcające, prace kontynuowano w ścisłej tajemnicy. Z chwilą wkroczenia armii Hitlera do ZSRR, Rosjanie mieli 40 pojazdów z zamontowanymi wyrzutniami.

4) Niektóre źródła twierdzą, że po raz pierwszy katiusze zostały wykorzystane w boju 14 lipca 1941 roku, przeciwko wojskom niemieckim. Nie jest to prawdą, gdyż pierwsze użycie miało miejsce tydzień wcześniej, 7 lipca. Rakiety użyto pod białoruskim miastem Orsza leżącym nad rzeką Dniepr. Niemcy wpadli w panikę i nie wiedzieli co się dzieje. Jeden z oficerów niemieckich meldował przełożonym, że… spadła kometa.

5) Rosjanie byli zadowoleni z efektu. Podjęto decyzję o przyspieszeniu produkcji kolejnych katiusz. Na szczęście dla nich, produkcja nie była skomplikowana, a z uwagi na szybko przesuwający się front walk, można było szybko zmieniać miejsce montażu.

6) Katiusze montowano nie tylko na samochodach. Także na pociągach pancernych oraz łodziach. Zresztą była to broń, którą można było montować i montowano na różnego rodzaju samochodach, także na czołgach T-40 i T-60. Od 1942 r. rakiety odpalano bez konieczności montażu na pojazdach.

7) Obecnie w mieście Orsza stoi pomnik Katiuszy.

Katiusza – siła rażenia

8) W skład pułku wchodziło 36 wyrzutni, więc w jednej chwili na niedużą powierzchnię ziemi spadało 576 pocisków. Późniejsze modele były jeszcze bardziej doskonałe. Tylko jedna bateria do 10 sekund wystrzeliwała 1152 rakiety.

9) Efekt rażenia rakiet był porównywalny z precyzyjnym nalotem bombowym. Ponieważ odłamki rozgrzewały się do 800 st. Celsjusza, ostrzał wywoływał (jak to określano) “morze ognia”.

10) Ponieważ zaraz po oddaniu salwy, katiusze były narażone na odwet ze strony dział wroga, samochody z żołnierzami szybko oddalały się z miejsca ataku. Tym bardziej, że na ponowne załadowanie kompletu rakiet trzeba było mieć 5 do 10 minut.

11) Pułk katiusz początkowo składał się ze 137 oficerów, 260 sierżantów i 1017 szeregowców. Oprócz katiusz miał na wyposażeniu baterię (dwanaście) dział przeciwlotniczych, karabiny maszynowe i inne uzbrojenie.

12) Katiusze były wprawdzie niszczycielskie, jednak nie uchodziły za broń, która była celna. Zdarzało się, że rakiety docierały dosyć daleko od celu. Aby zniszczyć założony cel, były potrzebne kolejne salwy.

13) Nadlatywanie pocisków katiusza żołnierze niemieccy nazywali Organami Stalina (Stalinorgel). Był to charakterystyczny jazgot zbliżających się rakiet, które za chwilę wybuchną. Po jakimś czasie ten świst budził przerażenie i panikę wśród wojsk Hitlera. Podobno zdarzało się że ci którzy przeżyli nalot… osiwieli.

14) Niewykluczone, że to katiusze rozstrzygnęły sukces ZSRR na froncie, a już na pewno przyczyniły się do wojskowego sukcesu. Zwykle ich atak rakietowy poprzedzał natarcie innych rodzajów wojsk lądowych. Następowało on po tym, jak katiusze zniszczyły sprzęt i morale wroga. Ta broń była przełamywała front.

15) Warto wiedzieć, że Rosjanie nawet przed Amerykanami długo ukrywali fakt, ze mają taką broń. Powiedzieli im dopiero w 1944 roku.

16) Katiusze były wykorzystywane przez wojska ZSRR do końca wojny. Wykorzystywano je w walkach o Berlin, w maju 1945 roku.

Katiusza ciekawostki

17) Choć podobne systemy rakietowe produkowali wtedy Niemcy (rakiety Nebelwelfer) i Amerykanie, tylko Rosjanie uruchomili produkcję na masową skalę i tylko katiuszę pamiętaliśmy do dziś.

18) W fabrykach ZSRR wyprodukowano ponad 10 tysięcy katiusz oraz ponad 12 milionów pocisków do nich. Produkowano je nawet w oblężonym Stalingradzie.

19) Rosjanie bardzo obawiali się, ze któraś z katiusz wpadnie w ręce wroga i Niemcy poznają jak działa ta broń. Dlatego na każdym pojeździe na którym zamontowano katiuszę, była bomba z 30-kilogramowym materiałem wybuchowym. Miała zostać zdetonowana, w przypadku niebezpieczeństwa przejęcia egzemplarza przez wrogie wojsko.

20) Po II wojnie światowej ZSRR uzbroiły w katiusze armie zaprzyjaźnionych państw socjalistycznych, w tym Polski oraz afrykańskiej Angoli. Były używane podczas wojny w Korei oraz w Afganistanie. Produkowane były w Chinach, Czechosłowacji, Korei Północnej i Iranie.

21) Po wojnie Rosjanie wciąż udoskonalali katiusze. Kilka lat po zdobyciu Berlina mieli wyrzutnie o zasięgu 20 kilometrów.

Katiusza czyli Kaśka

22) Katiusza, to zdrobnienie imienia Jekatierina czyli Katarzyna. Gdy broń katiusza odnosiła największe sukcesy na froncie, przypomniano sobie o piosence z 1938 roku (muzyka Matwiej Błanter, słowa Michaił Isakowski). Piosenka jest o Katiuszy, która tęskni do ukochanego.

Choć pierwszą wykonawczynią piosenki była Walentyna Batiszczewa (27 listopada 1938 w Sali Kolumnowej Moskiewskiego Domu Związkowego), wszyscy zapamiętali wykonanie Lidii Rusłanowej (1900-1973), która śpiewała ją na koncertach dla żołnierzy radzieckich na froncie. W Polsce śpiewano potem polską wersję piosenki (“Rozkwitały jabłonie i grusze”).

Katiusza ciekawostki: (c) Sadurski.com
Na górny zdjęciu: Katiusza na ekspozycji w Jeleniej Górze. Foto: Zala / cc by-sa 4.0

Zobacz też:
> Ciekawostki o amfibiach
> Największe armaty świata
> Wykrywacze metali ciekawostki