26 ciekawostek o Warszawie, które powinieneś znać
Czas czytania:10 minut/y, 8 sekund/y
Warszawa ciekawostki i informacje w Warszawie
O ciekawostkach na temat stolicy Polski można by napisać kilka książek, ale i tak nie wyczerpie to tematu. Dlatego poniższe ciekawostki o Warszawie, to zbiór faktów o historii i dniu dzisiejszym miasta, wśród których każdy znajdzie coś dla siebie. Miłej lektury!
Warszawa – informacje o stolicy Polski
1) Warszawa, jak przystało na stolicę Polski, jest największym polskim miastem. Zarówno pod względem liczby ludności (obecnie ok. 1,8 miliona), jak i powierzchni (ponad 500 tys. kilometrów kwadratowych).
2) Choć zwykle mówi się, że Warszawa jest stolicą Polski od 1596 roku, nie do końca jest to prawdą. Wtedy przeniesiono tylko króla wraz z dworem do Warszawy, czyniąc z niej miasto rezydencjonalne Jego Królewskiej Mości. Warszawę ogłoszono stolicą Polski dopiero w 1918 roku, natomiast formalny zapis o jej stołeczności pojawił się dopiero w 1952 roku, w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
3) W stolicy odbywa się wiele festiwali i konkursów muzycznych. Do najważniejszych należy zaliczyć: Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej “Warszawska Jesień”, Jazz Jamboree, Warsaw Summer Jazz Days i Festiwal Mozartowski.
4) W Warszawie mieści się wiele muzeów i galerii sztuki – państwowych i prywatnych. Największe galerie, to Zachęta i Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, zaś największe warszawskie muzea, to: Muzeum Narodowe, na Zamku Królewskim i Muzeum Pałac w Wilanowie.
Warszawa ciekawostki
5) Warszawa jest jedyną stolicą w Unii Europejskiej, gdzie blisko centrum znajduje się rezerwat przyrody. Na Mokotowie, położony jest rezerwat Jeziorko Czerniakowskie.
6) Dom Kereta, to najwęższy dom na świecie. Znajduje się w dzielnicy Wola. Został zbudowany w 2012 roku, w 1,5-metrowej szczelinie między blokami na ulicy Chłodnej i Żelaznej. Znalazł się na liście Iconic Houses, a jego pierwszym lokatorem był izraelski pisarz Edgar Keret.
7) Jeden z najpiękniejszych ogrodów Warszawy, z którego można oglądać panoramę miasta, znajduje się na… dachu Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego. Ma powierzchnię ponad 1 ha.
8) Słynna fabryka czekolady E. Wedel, powstała w 1851 roku. Pierwszym wyrobem były karmelki śmietankowe.
9) Według rankingu World Index, Warszawa jest miastem o największej liczbie bibliotek na 100 tysięcy mieszkańców. Na drugiej pozycji plasuje się Seul i Paryż. W Warszawie jest 3 razy więcej bibliotek publicznych niż w Londynie i siedem razy więcej niż w Madrycie.
11) Według pomiarów ruchu drogowego w Warszawie, ulicą przez którą przejeżdża najwięcej samochodów, jest Aleja Prymasa Tysiąclecia na Woli. W 2015 r. przejechało nią 38,7 mln aut. Mniej samochodów przejeżdża Doliną Służewiecką, Wisłostradą, Aleją Krakowską i Aleją Jana Pawła II.
11) Polską ulicą, na której ma miejsce najwięcej wypadków i stłuczek samochodowych, są Aleje Jerozolimskie w Warszawie. Było tam 3 procent wszystkich stłuczek, jakie miały miejsce w Warszawie w 2012 roku.
12) Warszawa jest trzecim (po Moskwie i Stambule) najbardziej zakorkowanym miastem Europy.
13) W Warszawie jest blisko 8,5 tys. billboardów. To niemal 4 razy więcej niż w Paryżu. Największy billboard ma 164 metrów kwadratowych powierzchni. (dane z 2013 r.)
14) W 2012 r. w Warszawie było zarejestrowanych 1,2 miliona samochodów, z czego 995 tys., to samochody osobowe.
Syrenka warszawska ciekawostki
15) Najsłynniejszą legendą o Warszawie jest ta o syrence – postaci, której górna część wygląda jak kobieta, a dolna – ma ogon ryby. W Warszawie niemal na każdym kroku można spotkać postać syrenki.
Najsłynniejsze warszawskie syrenki, to:
– syrena na środku warszawskiego rynku;
– syrena nad Wisłą, w pobliżu Mostu Świętokrzyskiego, autor: Ludwik Nitschow. Pomnik stanął przed II wojną światową. Syrena ma twarz Krystyny Krahelskiej – studentki, poetki, późniejszej uczestniczki Powstania Warszawskiego.
Z czasem syrena trafiła też np. jako nazwa i symbol firm. W Warszawie, w latach 1906-1939 działała firma fonograficzna Syrena Rekord. W latach 1990-2003 działała firma dystrybucyjna Syrena Entertainment Group. Był nawet radioodbiornik Syrena, produkowany przez ZRK w Warszawie. W latach 1955-1968 działał Zespół Filmowy Syrena. Ta wytwórnia wyprodukowała ponad 40 filmów fabularnych, w tym znane seriale: Czterej pancerni i pies, Stawka większa niż życie i Wojna domowa. W Warszawie przy ul. Litewskiej 3 od 1945 r. działa Teatr Syrena.
> Wszystkie syreny świata
Warszawa ciekawostki z historii
16) W czerwcu 1937 r w Warszawie odbyło się 37. sesja MKOL (Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego). Dyskutowano m.in. o przygotowaniach Tokio do igrzysk olimpijskich w 1940 roku oraz wybrano gospodarza najbliższej zimowej olimpiady – Sapporo (Japonia). II wojna światowa pokrzyżowała te plany.
17) Przedwojenny prezydent Warszawy Stefan Starzyński chciał wybudować metro, na Siekierkach miał stanąć Stadion Olimpijski, w planach był tor wioślarski na Wiśle oraz wieża olimpijska przypominająca wieżę Eiffla. Miało to zbliżyć stolicę Polski do zostania organizatorem Igrzysk Olimpijskich w 1948 lub w 1952 roku.
18) Pierwszy mecz piłki nożnej w powojennej Warszawie rozegrano 25 marca 1945 roku. Zagrali zawodnicy klubów RKS Okęcie i Polonia Warszawa. Mecz rozegrano na boisku AZS w Parku Skaryszewskim.
Nie tylko Zamek Królewski
19) Wszyscy znamy Zamek Królewski w Warszawie. Ale nawet wielu Warszawiaków nie wie, że nie jest to jedyny zamek w tym mieście. Są tu także:
- – Zamek Ujazdowski (początkowo drewniany, jego budowę zaczęto w 1548 roku). Pierwszym właścicielem był Zygmunt III Waza.
- – Zamek Ostrogskich (inne nazwy: pałac Gnińskich, pałac Zamoyskich, pałac Ordynacki) znajduje się przy ul. Tamka 41/Okólnik 1. Budowę tego barokowego pałacu rozpoczęto po 1681 roku., a skończono w 2. połowie XVII wieku.
Pałac Kultury i Nauki
20) Stojący w sercu stolicy Polski Pałac Kultury i Nauki, to jeden z symboli Warszawy. To także pozostałość po epoce socjalizmu, który nie tak dawno wielu chciało go całkowicie wyburzyć. Przez wiele lat najwyższym budynkiem w Warszawie i w Polsce. W ostatnich latach w centrum Warszawy powstało szereg wieżowców i wciąż powstają kolejne. Pałac Kultury przez lata był świetnym punktem orientacyjnym, widocznym z wielu miejsc w centrum miasta.
Budynek jest zastrzeżony w urzędzie patentowym jako znak towarowy. A to oznacza, że jeśli ktoś chciałby wykorzystać wizerunek Pałacu Kultury i Nauki w celach komercyjnych, musi za to zapłacić. Zajmuje się tym założona w 2010 r. przez władze Warszawy firma. Wizerunek Mostu Świętokrzyskiego także jest zastrzeżony.
Stadion Narodowy w Warszawie
21) W miejscu, w którym obecnie stoi Stadion Narodowy, w latach 1989-2008 znajdował się tak zwany Jarmark Europa, największe targowisko kontynentu. Wcześniej był to piłkarsko-lekkoatletyczny Stadion Dziesięciolecia, oddany do użytku w 1955 roku.
Stadion Narodowy mający 58,5 tysiąca miejsc siedzących, jest nie tylko stadionem piłkarskim. Odbywają się tu także inne imprezy sportowe, także targowe, koncerty i widowiska. Fasada obiektu nawiązuje do polskich barw narodowych, przypominając falującą biało-czerwoną flagę. UEFA przyznała mu najwyższą, czwartą kategorię, w swej klasyfikacji.
Pierwszą imprezą, jaka odbyła się na stadionie, był rozegrany 29 lutego 2012 r. towarzyski mecz piłkarskich reprezentacji Polski i Portugalii, zakończony wynikiem bezbramkowym. W tym samym roku rozegrano tu kilka meczów EURO 2012.
Stadion Narodowy ciekawostki
• – Na budowie stadionu pracowało 1200 osób, i zużyto na niego 150 tys. ton mieszanki betonowej.
• – Kubatura stadionu (bez dachu) wynosi ponad 1,000,000 metrów sześciennych.
• – Stadion dysponuje największym centrum konferencyjnym w Warszawie dla 1600 osób, a jego powierzchnia biurowa i handlowa wynosi 25 tys. metrów kwadratowych.
• – Na Stadionie Narodowym znajduje się 965 toalet.
Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie
22) W miejscu, gdzie obecnie dziś stoi Teatr Wielki, niegdyś stał kompleks handlowo-usługowy i hotel dla kupców Marywil, zbudowany za czasów króla Jana III Sobieskiego. W latach 30-ych XIX wieku Marywil został zburzony i na jego miejscu, w latach 1825–1833 według projektu Antonia Corazziego wybudowano teatr.
Pierwsze przedstawienie odbyło się 24 lutego 1833 r. Był to “Cyrulik sewilski” Gioacchina Rossiniego, gdyż ówczesne władze carskie (Polska wtedy była pod zaborami) nie zgodziły się, aby rozpocząć działalność od wystawiania polskiej opery.
We wrześniu 1939 roku budynek został zbombardowany i spłonął. Podczas Powstania Warszawskiego (rok 1944) na istniejącej jeszcze widowni i głównej klatce schodowej masowo mordowano polskich cywilów. Po Powstaniu Warszawskim hitlerowcy wysadzali w powietrze to, co pozostało, fragment po fragmencie. Na szczęście przetrwała wschodnia część fasady, kolumnowy portyk, oraz pomieszczenia na I piętrze w zachodniej części fasady (tzw. sale redutowe). Są one jedynymi pomieszczeniami teatru, w których całkowicie zachował się pierwotny wystrój, zaprojektowany przez Corazziego.
19 listopada 1965 roku uroczyście otwarto odbudowany gmach Teatru Wielkiego. W 2009 roku parter i amfiteatr Sali Moniuszki przeszedł gruntowny remont.
Statystyki
– Kubatura wnętrza budynku: około 500 tys. metrów sześciennych.
– Powierzchnia zabudowy: około 2 hektarów.
– Powierzchnia użytkowa: około 90 tys. metrów kwadratowych.
– Długość elewacji frontowej: 169 metrów.
– Powierzchnia sceny głównej z proscenium: około 1150 metrów kwadratowych.
Józef Piłsudski – pomnik w Warszawie
23) Obecny Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego powstał w 1791 roku. Znajduje się w centrum Warszawy, pomiędzy Ogrodem Saskim a ulicami: Moliera, Królewską i Ossolińskich. To tu miały miejsce msze święte odprawiane przez papieża Jana Pawła II, gdy gościł w Polsce, w 1979 i 1999 roku. Na placu znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza.
W 1995 roku w pobliżu placu odsłonięto pomnik Józefa Piłsudskiego. Jego umiejscowienie było krytykowane choćby dlatego, że podczas zmiany warty przy Grobie Nieznanego Żołnierza, żołnierze stoją do niego tyłem.
Kolejne nazwy Placu Piłsudskiego:
Od 1914 r. Plac Saski
Od 1928 r. Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego
Od 1940 r. Adolf-Hitler-Platz
Od 1945 r. Plac Saski
Od 1946 r. Plac Zwycięstwa
Od 1990 r. Plac Marszałka Józefa Piłsudskiego
Most Zygmunta Augusta (obecnie nie istniejący)
24) Gdy w drugiej połowie XVI wieku na rzece Wiśle stanął 500-metrowej długości i 6-metrowej szerokości most Zygmunta Augusta, łącząc prawo- i lewobrzeżną część Warszawy, zachwycali się nim wszyscy. Zbudowany był z drewna dębowego i sosnowego i miał 22 przęsła. Cztery przęsła od strony Pragi były ruchome, dzięki czemu łodzie płynące po Wiśle mogły tędy przepłynąć.
Wybudowanie pierwszego mostu w Warszawie pochłonęło zawrotną jak na owe czasy sumę 100 tysięcy złotych florenów. Tak ogromna inwestycja była możliwa dlatego, gdyż państwo polskie było wówczas potęgą gospodarczą i militarną. Decyzję o budowie mostu prawdopodobnie podjął król Zygmunt II August. Kilka lat później, po jego śmierci w 1572 r., nad pracami budowlanymi czuwała jego siostra Anna Jagiellonka. W 1573 r. most był gotowy.
Niestety, most przetrwał tylko 30 lat. Po ostrej zimie, nie wytrzymał naporu topniejących zwałów lodu na Wiśle. W następnych latach runęły jego pozostałości. Aby znaleźć się na drugim brzegu Wisły, znów trzeba było przepłynąć łodzią.
Ciekawostki
• Most opisał Jan Kochanowski we fraszce „Na most warszewski”.
• Obecna ulica Mostowa w Warszawie w XVI wieku prowadziła do mostu Zygmunta Augusta.
Dworzec kolejowy Warszawa Wschodnia
25) Polacy dosyć dobrze znają dworzec Warszawa Centralna, więc napiszemy tu o innym warszawskim dworcu. Warszawa Wschodnia Osobowa (znana jako Dworzec Wschodni) znajduje się w dzielnicy Praga Północ, między ulicami Kijowską a Lubelską.
W 1886 r. oddano do użytku Dworzec Terespolski (zwany też Dworcem Brzeskim), który wybudowano 200 metrów od obecnego dworca. Podczas II wojny światowej dworzec mocno ucierpiał podczas bombardowań, a po wojnie, wraz z przebudową i modernizacją, dworzec przeniesiono w obecne miejsce. Nowy budynek, po kilku latach budowy, oddano do użytku w 1969 roku. W 2008 roku w rankingu Gazety Wyborczej, Warszawa Wschodnia zwyciężyła w niechlubnym rankingu na najgorszy dworzec spośród największych polskich miast, zostawiając w tyle dworce 22. innych dużych miast.
Przed piłkarskim turniejem EURO 2012 (czerwiec 2012) Warszawa Wschodnia wypiękniała, choć ostateczne prace wykończeniowe miały miejsce już później.
Dworzec mogliśmy oglądać w kilku polskich filmach, m.in. komediach “Nie lubię poniedziałku”, “Co mi zrobisz jak mnie złapiesz?” i w jednym z odcinków serialu “Czterdziestolatek”.
Warszawska gwara
26) Przedwojenna gwara warszawska, to język barwny, który jest badany i przez niektórych obecnie kultywowany. Słowa i powiedzenia znamy z przedwojennych i powojennych filmów i powieści. Wiele osób już nie wie, co oznaczały przedwojenne określenia: wihajster, absztyfikant, bandzioch, chawira i wiracha.
> O gwarze warszawskiej
Warszawa ciekawostki i zdjęcia: (c) Sadurski.com
