Miasto i gmina Andrychów – co zobaczyć
Czas czytania:3 minut/y, 19 sekund/y
„Nasz Andrychów chociaż lichy, przyodziewa świat w drelichy” – to znane lokalne powiedzenie. Miasto Andrychów ciekawostki, informacje, zabytki. Co warto zobaczyć na terenie gminy Andrychów
Miasto i gmina Andrychów – informacje, historia
1) Andrychów, to 20-tysięczne miasto w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, nad rzeką Wieprzówką (lewy dopływ Skawy). Jest tu siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Andrychów.
2) Północna część gminy leży na terenie Pogórza Śląskiego, południowa w Beskidzie Małym. Przez gminę przebiega droga krajowa nr 52 (Kraków – Bielsko-Biała), droga nr 781 oraz linia kolejowa (Bielsko-Biała – Kalwaria – Lanckorona).
3) Miejscowość założono na przełomie XIII/XIV wieku. W XVI wieku, za czasów króla Zygmunta Starego, właścicielami Andrychowa stali się Schillingowie z Wissenburga, a na początku XVII wieku miejscowość przeszła w posiadanie Mariana Przyłęckiego. Prawa miejskie uzyskała w 1767 roku.
4) Nazwa Andrychów istnieje od 1905 roku.
5) Lata II wojny światowej, to zły okres dla mieszkańców Andrychowa narodowości żydowskiej. W 1939 roku spalono synagogę, a dwa lata później utworzono getto, gdzie zsyłano Żydów z Andrychowa i okolicznych miejscowości.
Zabytki gminy Andrychów
Gmina Andrychów składa się z miasta Andrychów oraz sołectw: Brzezinka, Inwałd, Roczyny, Rzyki, Sułkowice – Łęg, Sułkowice – Bolęcina, Targanice i Zagórnik. W każdym z nich są interesujące zabytki.
6) Kościół pw. Św. Macieja Apostoła otwarto w 1646 roku, potem był kilkukrotnie przebudowywany i rozbudowywany. Wewnątrz jest m.in. barokowa chrzcielnica z XVIII wieku, obraz Matki Bożej Królowej Różańca Świętego z 1725 roku (namalowany z polecenia Salomei Czernej, ówczesnej właścicielki miasta)i obraz Święta Rodzina z 1886 roku.
7) Pałac Bobrowskich jest zwany „zamkiem”. Pierwotny budynek o charakterze obronnym powstał w I połowie XVII wieku. Był wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany, a obecny klasycystyczny wygląd uzyskał w I połowie XIX wieku. Pałac składa się ze skrzydła głównego i dostawionych do niego pod kątem prostym dwóch skrzydeł bocznych. Pośrodku skrzydła głównego od strony zajazdu, jest czterokolumnowy portyk. Obecnie w zachodnim skrzydle mieści się siedziba Towarzystwa Miłośników Andrychowa.
8) Żydowski kirkut znajduje się w zachodniej części miasta. Zachowało się tu ok. 400 macew z XIX wieku.
9) Izba Regionalna Ziemi Andrychowskiej jest prowadzona przez Towarzystwo Miłośników Andrychowa. Można tu zobaczyć tradycyjne andrychowskie tkactwo, garncarstwo, kowalstwo, szewstwo i eksponaty dokumentujące historię miasta.
Andrychów ciekawostki o zabytkach
10) Późnobarokowy kościół parafialny pw. NPM wzniesiono w Inwałdzie, w latach 1747–1750 przez ówczesnego dziedzica wsi Franciszka Szwarcenberga Czernego. W barokowym ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Bożej Inwałdzkiej z dzieciątkiem. Pochodzi ze Skandynawii, podobno dla tutejszego Kościoła został ofiarowany na początku XVII w przez grasujących w okolicy zbójników. Obraz był otoczony kultem i funkcjonował jako lokalne miejsce pielgrzymkowe jeszcze przed rozbiorami Polski w XVIII wieku.
11) Patronem XIX-wiecznej kaplicy w Zagórniku jest św. Bartłomiej. W 1885 r. w ołtarzu głównym został umieszczony obraz Matki Bożej Królowej Nieba i Ziemi, naszkicowany przez słynnego malarza Jana Matejkę. W 1993 r. obraz przeniesiono do nowego kościoła pw. św. Bartłomieja Apostoła i św. Łukasza Ewangelisty, wybudowanego blisko kaplicy.
12) Kościół pw. Św. Jakuba Starszego w Rzykach zbudowano w czasie, gdy
dziedziczką dóbr zatorskich była księżna Apolonia Poniatowska. Wieżę przy przedniej fasadzie dobudowano w 1835 r., a jej najwyższą kondygnację z hełmem w 1923 roku. Polichromię wykonano w 1885 r., a w barokowo-rokokowym ołtarzu głównym sprzed 1837 r. umieszczony jest obraz Matki Bożej Pocieszenia. Jest to drewniany posąg Matki Boskiej z XV wieku.
13) Kapliczka słupowa w Andrychowie została zbudowana w 1887 roku jako wotum wdzięczności rodziny Babińskich za doznane łaski.
14) Krypty przy Kościele św. Macieja w Andrychowie pochodzą z początku XVIII wieku. Krypta św. Wojciecha jest młodszą, z cegły, z starsza (krypta św. Rodziny) z kamienia.
15) Cmentarz komunalny w Andrychowie założono w 1857 r. Jego centralne miejsce zajmuje grobowiec rodziny Kośvitzkych, XIX-wiecznych przedsiębiorców; obecnie pełni funkcję kaplicy cmentarnej.
16) W 1894 roku, w stulecie Insurekcji Kościuszkowskiej, z polecenia Felicji Bobrowskiej obudowano istniejące w Andrychowie źródło wody. Zyskało nazwę studnia im. Tadeusza Kościuszki.
Andrychów ciekawostki: (c) Sadurski.com
Na zdjęciu: stacja kolejowa w Andrychowie, foto: SQ9NIT / cc vy-sa 3.0
