Pierwsze karty płatnicze i bankomaty – ciekawostki

Dziś “plastikowy pieniądz” czyli płatności z użyciem karty, to codzienność. A jakie były początki takich płatności, kiedy i kto zaczął wydawać pierwsze karty? Kiedy trafiły do Polski? Gdzie stanął pierwszy bankomat? Historia kart płatniczych – ciekawostki

Początki płatności bezgotówkowych

1) Pierwsze karty płatnicze pojawiły się pod koniec XIX wieku, w USA. Po ich okazaniu można było zapłacić za noclegi w sieciach hoteli.

2) W 1914 r. finansowo-transportowa firma Western Union swym najlepszym klientom wydała metalową kartę, z wytłoczonymi na powierzchni danymi jej posiadacza. Można było nią płacić za produkty i usługi tej firmy.

3) W dwudziestoleciu międzywojennym podobne karty zaczęły wydawać inne firmy – sieci handlowe, sieci stacji benzynowych, domy towarowe. Płatności odbywały się wyłącznie w placówkach firmy, która kartę wystawiła. Wciąż było to udogodnienie dla bogatych ludzi.

4) II wojna światowa, to załamanie tego sposobu płatności. Płatności bezgotówkowe przestały istnieć. Pod koniec lat 40. takimi płatnościami zainteresowały się banki, m.in. Franklin National Bank.

USA. Karty Diners Club i konkurencja

5) Po wojnie, w 1947 r. pierwszą kartę płatniczą o zasięgu lokalnym wydał Flatbush National Bank. 3 lata później pierwszą kartę o zasięgu stanowym (na jeden stan USA) wydał National Bank z Nowego Jorku. W 1967 r. karty funkcjonujące w poszczególnych stanach USA postanowiło połączyć stowarzyszenie Interbank Card Association. Wkrótce podpisano też umowę z podobną organizacją w Europie, Eurocard.

6) W 1949 r. amerykański przedsiębiorca Frank McNamara chcąc zapłacić w restauracji za zamówione potrawy zorientował się, że nie ma ze sobą gotówki. Sytuacja zirytowała go, sprawę przemyślał i wraz z Ralfem Schneiderem kilka miesięcy później założyli Diners Club.

7) Dynamiczny rozwój firmy Diners Club spowodował, że pojawiła się konkurencja. W 1958 r. karty zaczął wydawać American Express. Poprzedziło to podpisanie umów z sieciami sklepów i restauracjami. Wkrótce dołączył do nich Bank of America, wydając kartę BankAmericard.

8) To Bank of America jako pierwszy wprowadził na karcie pasek magnetyczny z danymi posiadacza karty, a w 1970 r. stworzył markę Visa. Ale wcześniej, w 1966 r. wypuszczono kartę MasterCard.

Karty płatnicze w Europie

9) Europa o kartach pomyślała znacznie później. Dopiero pod koniec lat 60. powstała organizacja Eurocard. Pierwsze karty wydano w Anglii i Francji.

Pierwszy bankomat i historia bankomatów

10) Pierwszy bankomat postawiono w Europie. Było to w Londynie, w 1967 roku. Bankomat stanął w oddziale Barclays Bank. Pomysłodawca – John Shepherd-Barron (1905-2010) mówił, że na pomysł wpadł kupując w podobnym automacie gumę do żucia.

11) Pod koniec lat 60. sieć bankomatów w Wielkiej Brytanii liczyła blisko 600 sztuk, a na całym świecie (włącznie z brytyjskimi) było ich 780.

12) Pierwszy bankomat w Polsce pojawił się dopiero w 1987 roku. Stanął w III Oddziale Banku Polskiej Kasy Opieki S.A. (obecnie Bank Pekao).

Karty płatnicze w Polsce

13) Pierwsze transakcje bezgotówkowe w Polsce przeprowadzano już pod koniec lat 60-ych. Oczywiście, za sprawą obcokrajowców z Zachodu. Początkowo transakcje obsługiwał PolCard (wspólne dzieło biura podróży Orbis i Banku Inicjatyw Gospodarczych), a pierwszą sieć obsługującą takie płatności uruchomił Bank PekaO.

14) Początkowo oferta była skierowana do bogatych Polaków, głównie tych wyjeżdżających za granicę. Bo nie było wtedy w zasadzie bankomatów czy popularnych obecnie przenośnych terminali. W 1967 r. PolCard podpisał umowę o współpracy z Diners Club International. W 1971 r. nawiązano współpracę z American Express, w 1974 r. z Visa (BankAmeriCard), a w 1975 r. z Master Card (MasterCharge).

15) Do lat 90. karty płatnicze były w Polsce synonimem luksusu i rzadkością. Musiało upłynąć nieco czasu, aby Polacy zaczęli się do nich przekonywać. Powoli rosła sieć bankomatów, z czasem do płatności bezgotówkowych zaczęliśmy się przyzwyczajać.

16) W 1990 r. Visa zaczęła podpisywać umowy z polskimi bankami, które dzięki temu mogły emitować własne karty.

17) W 1991 r. karty BIG VISA Business Card dla przedsiębiorców i instytucji wypuścił Bank Inicjatyw Gospodarczych S.A. (obecnie Bank Millenium). Aby ją otrzymać, należało zdeponować 200 mln ówczesnych złotych lub 20 tys. USD. Kartą można było płacić w 600. punktach w Polsce i 8 mln. punktów za granicą. Co ciekawe, autoryzacja transakcji trwała ok. pół godziny.

18) Również w 1991 r. na rynku pojawiły się karty Banku Pekao, dzięki którym można było płacić w bankomatach (początkowo w jednym). Dwa lata później pojawiła się PolCard – pierwsza polska karta płatnicza.

19) W 1996 r. w Polsce było już milion kart płatniczych. Kilka lat później, na początku XXI wieku było ich już 10 milionów, a w 2016 r. – 36 milionów, w tym 29 milionów kart zbliżeniowych. Polacy, podobnie jak cały świat, pokochali “plastikowy pieniądz”.

20) Pod koniec XX wieku pojawiły się w Polsce pierwsze karty chipowe. Przyspieszyło to szybkość płatności, a karty stały się bezpieczniejsze. Pierwsze karty zbliżeniowe pojawiły się u nas na początku XXI wieku.

21) Obecnie płatności bezgotówkowe stanowią ponad 20% wszystkich płatności w kraju, choć dane te pewnie nie są już aktualne. 10 lat wcześniej było to zaledwie 2%.

Ciekawostki o kartach płatniczych: (c) Sadurski.com

Zobacz też:
> Historia papierosa
> Bielizna męska – ciekawostki
> Ciekawostki o garniturach