Grudziądz – 28 ciekawostek

Z czego słynie Grudziądz ciekawostki i najważniejsze informacje o Grudziądzu. Historia, zabytki, muzea Grudziądza, parki, atrakcje turystyczne – co tutaj zobaczyć

Grudziądz – informacje

1) Grudziądz, to blisko 100-tysięczne miasto w województwie kujawsko-pomorskim.

2) Miasto leży na prawym brzegu Wisły. Koryto rzeki jest tu szerokie na 320-500 metrów, a głębokość dochodzi do 9 metrów.

3) Osiedla w Grudziądzu: Owczarki, Tarpno, Wielkie Tarpno, Tarpno, Franciszkowo, Nowe Tarpno, Sadowo, Tuszewo, Kuntersztyn, Wielki Kuntersztyn, Mały Kuntersztyn, Śródmieście, Stare Miasto, Centrum, os. Batorego, os. Wyzwolenia, Os. Kopernika, Osiedle Kawalerii Polskiej, Os. Lotnisko, Stare Lotnisko, Abisynia, Nowe Lotnisko, Strzemięcin, Rządz, Nowy Rządz, Dębowe Wzgórze, Rządz PGR-y, Mniszek, Rudnik, Pastwisko.

Grudziadz ciekawostki z historii

4) Miejscowość powstała w 1065 roku, a prawa miejskie uzyskała w 1291 roku.

5) Od 1231 r. Grudziądz należał do zakonu Krzyżaków, którzy wkrótce zaczęli tu budować swój zamek. W tym samym wieku trzykrotnie Krzyżacy walczyli tu z Prusami. Po bitwie pod Grunwaldem (1410) w której zginął grudziądzki komtur Wilhelm von Helfenstein, wojska króla Jagiełły na na krótko zajęły Grudziądz, jednak potem znów wrócił w ręce zakonu. W 1454. Związek Pruski zdobył zamek, po czym przekazał go królowi polskiemu Kazimierzowi Jagiellończykowi. Zapoczątkowało to wojnę trzynastoletnią, ale Grudziądz cały czas był w rękach polskich.

6) Potem nadszedł okres reformacji, a Grudziądz przeżywał swe najlepsze czasy. Od 1626 r. były tu wojny ze Szwedami, w 1655 r. Szwedzi zajęli miasto, a na zamku przebywała królowa szwedzka z rodziną. Polacy odbili miasto w 1659 roku. W 1703 roku, podczas wielkiej wojny północnej Szwedzi ponownie zajęli miasto. W latach 1758–1764 Grudziądz okupowały wojska rosyjskie, a w 1772 r. po I rozbiorze Polski miasto do 1920 r. zajęli Prusacy.

Jeziora i parki w Grudziądzu

7) W granicach Grudziądza położone jest Jezioro Rudnickie Wielkie (ok. 1,8 km² powierzchni, maksymalna głębokość 11,5 m). Jest na nim wyspa o powierzchni 0,7 ha. Nad jeziorem są plaże, ośrodki wypoczynkowe, punkty gastronomii i wypożyczalnie sprzętu sportowo-turystycznego. Wokół jeziora rosną lasy. To popularne miejsce wakacyjnego wypoczynku mieszkańców miasta.

8) W Grudziądzu jest też jezioro Tarpno (27 ha powierzchni, maksymalna głębokość 5,8 m) oraz jezioro Rządz (14 ha powierzchni). Jest położone obok osiedla Rządz. W 1243 r. obok tego jeziora w bitwie starły się wojska Zakonu Krzyżackiego z wojskami księcia pomorskiego Świętopełka II i Pruskimi. Krzyżacy przegrali.

9) Park Miejski im. Piotra Janowskiego w Grudziądzu założono w 1865 r i został otwarty dla publiczności w 1907 r. Ma 39 ha powierzchni, leży przy ul. Hallera i sąsiaduje z Cmentarzem Centralnym oraz stadionem żużlowym GKM Grudziądz. Park ucierpiał podczas II wojny światowej, obecnie można w nim oglądać czołg T-34, działa przeciwpancerne i samolot.

10) Ogród Botaniczny (park botaniczno-dendrologiczny) znajduje się nad Trynką, między ulicami Bema i Armii Krajowej. Zajmuje powierzchnię 0,51 ha. Został założony w 1935 roku.

Zabytki Grudziądza

11) Spichrze w Grudziądzu, to unikatowy zespół obronnych spichrzów nadwiślańskich. Pierwszy murowany spichrz Bornwalda nad brzegiem Wisły zbudowano w latach 1346-1351, potem powstały kolejne. Budowle były potężne, od strony Wisły miały nawet 6 kondygnacji. W XVII w. jeden ze spichrzy był kościołem ewangelickim. W 1659 r. podczas potopu szwedzkiego większość spichrzy spłonęła, pozostało tylko 6. Do XVIII w. trwała odbudowa, wtedy było ich blisko 30. Po zniszczeniach II wojny światowej, do 1966 r. spichrze odbudowano. Pełnią funkcje mieszkalne, magazynowe, test tu również muzeum.

12) Zamek krzyżacki zbudowano w Grudziądzu 1 XIII wieku, od 1466 r. był siedzibą starostów królewskich. Został zniszczony w 1945 roku. W 2014 r. odbudowano wieżę Klimek. W jej sąsiedztwie są pozostałości murów i kaplicy zamkowej.

13) Mury miejskie Grudziądza wzniesiono w XIV-XV wieku, potem były podwyższane. W większości były to podwójna linia murów, na których stały 4 bramy: Toruńska (obecnie przy ul. Klasztornej), Łasińska (przy ul. Starej), Wodna (ul. Spichrzowa) i Boczna (ul. Mickiewicza). W skład murów wchodził też zamek, do którego prowadziła Brama Zamkowa. Na murach było też 10 baszt (w tym jedna ośmioboczna). W 1552 r. przekopano kanał Trynka, którego wody zasiliły fosę i napędzały 2 młyny. W XVII w. dodano fortyfikacje ziemne. W 2 połowie XIX w. większość fortyfikacji rozebrano i zasypano fosę.

Do dziś zachowały się fragmenty murów. Najlepiej przetrwał płd.-wsch. odcinek podwójnych murów, między wylotami ul. Klasztornej i Szkolnej. Istnieje też Brama Wodna (po zniszczeniach w 1945 r. odbudowana).

14) Grudziądzki rynek, to prostokąt o wymiarach 54×70 m. Stoją przy nim zabytkowe kamienice, w większości zrekonstruowane do wyglądu sprzed II wojny światowej.

15) Twierdza Grudziądz, to system fortów, głównie z XIX wieku. Położona jest na terenie Grudziądza i okolicznych miejscowości. Twierdzę zbudowali Niemcy z rozkazu króla Prus Fryderyka II w latach 1778-1789. Została zniszczona podczas II wojny światowej, a niedługo potem Polacy ją odbudowali. Jej centralnym punktem jest Cytadela, zachowana do dziś w dobrym stanie. Dla zwiedzających udostępniono też fragment fortyfikacji.

16) Barokowy zespół pojezuicki (kościół i kolegium jezuickie) zbudowano w XVII-XVIII wieku. Obecnie jest tu trzykondygnacyjny ratusz z wieżą, w którym od 1897 r. jest siedziba Urzędu Miejskiego. Budynek powstał w latach 1648-1723 i stoi przy ul. Ratuszowej. Obok stoi kościół św. Franciszka Ksawerego.

17) Wśród zabytkowych kościołów Grudziądza warto też wymienić:
– Gotycka Bazylika kolegiacka św. Mikołaja,
– Kościół i klasztor reformatów w Grudziądzu (ul. Wybickiego, zbudowany w XVIII wieku),
– Neogotycki Kościół Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny (zbudowany w latach 1896–1898, stoi przy ul. Adama Mickiewicza 43),
– Kościół św. Jana (ul. Szkolna 10) zbudowany w 1916 roku,

18) Przy ul. Sienkiewicza 22 stoi neogotycki budynek dawnej Wyższej Szkoły Realnej (Höher Realschule), zbudowany w latach 1873-1874.

Co jeszcze zobaczyć w Grudziądzu

19) Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne w otwarto w Grudziądzu w 1972 roku. Kopuła obserwatorium jest obrotowa i ma średnicę 4. metrów. Adres: ul. Alfonsa Hoffmanna 1-7.

20) Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu założono w 1884 roku. Adres: ul. Wodna 3/5.

21) Przy ul. Dworcowej 47 znajduje się zajezdnia tramwajowa, którą otwarto w 1896 roku.

22) W 2008 r. odsłonięto pomnik ułana z dziewczyną (Ułan i dziewczyna). Stoi na Starym Mieście, obok schodów, prowadzących z ul. Spichrzowej na Błonia Nadwiślańskie, u zbiegu z ul. Ratuszową. W tym samym miejscu podczas I i II wojny światowej Niemcy ustawili drewniany posąg kanclerza Bismarcka w stroju krzyżackim.

Sport w Grudziądzu

23) GKS Olimpia Grudziądz, to wielosekcyjny klub sportowy założony w 1923 roku. Najwybitniejszym wychowankiem klubu jest mistrz olimpijski z roku 1980 w biegu na 3000 metrów z przeszkodami, Bronisław Malinowski.

Jedną z sekcji klubu jest sekcja piłki nożnej mężczyzn. Piłkarze Olimpii Grudziądz rozgrywają mecze na Stadionie Miejskim przy ul. Piłsudskiego 14. Obiekt otwarto w 1973 r., jest na nim 5 tys. miejsc siedzących.

24) GKM Grudziądz (Grudziądzki Klub Motocyklowy Spółka Akcyjna), to klub żużlowy założony w 2002 roku. Stadion, na którym jeżdżą żużlowcy klubu mieści się przy ul. Gen. Józefa Hallera 4. Został zbudowany w latach 1966-1967, ma pojemność 8 tys. miejsc.

Grudziądz ciekawostki

25) Od 1995 r. z wieży ratusza w południe trębacz ogrywa grudziądzki hejnał. Hejnał odgrywano z wieży ratusza przez jakiś czas od 1956 r., a wcześniej (lata 1936–1939) hejnał grano z wieży zamkowej Klimek.

26) Cmentarz Centralny (ul. Cmentarna) założono w 1894 roku. Jest tu cmentarz katolicki oraz ewangelicki.

27) Gotycki (przełom XIV i XV w.) Poliptyk Grudziądzki z ołtarza kaplicy zamku krzyżackiego w Grudziądzu obecnie znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.

28) Miejski Punkt Informacji Turystycznej w znajduje się w Grudziądzu przy ul. Rynek 3-5.

Grudziądz ciekawostki: (c) Sadurski.com

Zobacz też:
> Inowrocław
> Świecie
> Kruszwica