Starogard Gdański – ciekawostki i atrakcje
Czas czytania:4 minut/y, 53 sekund/y
Starogard Gdański to jedno z najstarszych miast Pomorza, położone w sercu Kociewia. Poznaj ciekawostki o Stargardzie Gdańskim, jego zabytki, ciekawe miejsca oraz dowiedz się co miasto ma wspólnego ze słynnym piłkarzem, Kazimierzem Deyną
Starogard Gdański
Starogard Gdański leży w województwie pomorskim, nad rzeką Wierzycą, która przepływa przez miasto. Znajduje się około 50 kilometrów na południe od Gdańska. Miasto jest stolicą Kociewia – regionu etnograficznego różniącego się od sąsiednich Kaszub gwarą, kuchnią i zwyczajami. Jego położenie na historycznym szlaku bursztynowym oraz bliskość lasów i dolin dodatkowo podkreśla jego turystyczny potencjał. Starogard Gdański zamieszkuje około 50 tysięcy osób.
Najciekawsze zabytki Starogardu Gdańskiego
Kościół farny św. Mateusza
Ten gotycki kościół z XIV wieku to najstarsza świątynia w mieście. Zbudowany przez Krzyżaków, zachwyca symetryczną bryłą z trzema nawami i gwieździstymi sklepieniami. W środku warto zobaczyć XV-wieczny fresk „Sąd Ostateczny” odkryty w 1957 roku, oraz gotycką kropielnicę.
Baszta Gdańska (Szewska)
Powstała około 1325 roku jako część średniowiecznych murów obronnych i pełniła funkcję strażnicy pod opieką cechu szewców. Położona nad kanałem Wierzycy, która kiedyś była fosą, jest najlepiej zachowanym elementem fortyfikacji miasta. W czasach II wojny światowej Niemcy wykorzystywali ją jako miejsce tortur, a dziś stanowi część Muzeum Ziemi Kociewskiej.
Baszta Gdańska (Szewska) w centrum Starogardu Gdańskiego
Rynek Staromiejski
Centralny plac miasta o wymiarach 107×107 metrów to jeden z najładniejszych rynków na Pomorzu Północnym. Otoczony kamienicami, zachował średniowieczny układ urbanistyczny. W jego sercu stoi Ratusz Miejski z XIX wieku, wzniesiony na gotyckich fundamentach, który obecnie mieści Urząd Stanu Cywilnego i oddział muzeum.
Kościół św. Katarzyny
Ta poewangelicka świątynia z przełomu XVIII i XIX wieku ma klasycystyczną architekturę. Jej wieża, przebudowana w 1873 roku, jest najwyższym punktem miasta.
Pałac Wiecherta
Położony przy ulicy Kanałowej XIX-wieczny pałac jest przykładem architektury rezydencjonalnej. Otoczony parkiem, niegdyś należał do rodziny Wiechertów, a dziś pełni funkcję siedziby różnych instytucji.
Tablica pamiątkowa na domu, gdzie mieszkał Kazimierz Deyna
Kazimierz Deyna i Starogard Gdański
Kazimierz Deyna, znany jako „Kaka” lub „profesor futbolu”, to jedna z największych legend polskiej piłki nożnej i duma Starogardu Gdańskiego. Urodził się 23 października 1947 roku w tym mieście i tutaj stawiał swoje pierwsze piłkarskie kroki. Był wybitnym rozgrywającym, kapitanem reprezentacji Polski w latach 70., zdobywcą złotego medalu na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium (1972), srebra na Olimpiadzie w Montrealu (1976) oraz trzeciego miejsca na Mistrzostwach Świata w RFN (1974). Grał w klubach: Legia Warszawa, Manchester City i San Diego Sockers. Tragicznie zginął w wypadku samochodowym w Kalifornii 1 września 1989 roku.
W Starogardzie pamięć o Deynie jest żywa. Dom rodzinny, w którym się urodził i wychował, znajduje się przy ulicy Grunwaldzkiej (wcześniej podawanej czasem jako Lubichowska). Kolejnym miejscem związanym z piłkarzem jest Stadion Miejski im. Kazimierza Deyny przy ulicy Olimpijczyków Starogardzkich 1. Otwarty w 1961 roku, pierwotnie nosił nazwę 1000-lecia Państwa Polskiego, ale w 1994 roku przemianowano go na cześć Deyny. Na trybunach stadionu siedzi rzeczywistej wielkości figura Kazimierza Deyny autorstwa Sławomira Kuśnierza.
Inne ślady Deyny w Starogardzie to m.in. tablica pamiątkowa przy stadionie oraz szlak turystyczny „Legenda Deyny”, który prowadzi przez miejsca związane z jego życiem.
Muzeum Ziemi Kociewskiej i jego zbiory
Muzeum Ziemi Kociewskiej to ważny punkt na mapie Starogardu dla tych, którzy chcą zgłębić historię i kulturę regionu. Powstało 10 września 1980. Siedziba główna znajduje się przy ulicy Bocznej 2, a ekspozycje prezentowane są także w Basztach Gdańskiej i Narożnej oraz w Ratuszu.
Zbiory muzeum dzielą się na trzy działy: archeologiczny, etnograficzny i historyczny. Znajdziemy tu artefakty z czasów neolitycznych, średniowieczne narzędzia, tradycyjne stroje kociewskie, a także dokumenty i fotografie ukazujące życie codzienne mieszkańców. Wystawy czasowe często prezentują prace lokalnych artystów lub eksponaty wypożyczone z innych placówek. Muzeum prowadzi też lekcje edukacyjne i współpracuje z twórcami ludowymi, promując haft kociewski i inne rzemiosła.
Ciekawe miejsca i atrakcje Starogardu Gdańskiego
Park Miejski, to zielona oaza nad Wierzycą, idealna na spacery. Znajduje się tu figurka „Gwiazdka Wędkarz” – jedna z serii małych rzeźb rozsianych po mieście, które dodają uroku i zachęcają do spacerów.
Wzdłuż rzeki Wierzycy są ścieżki rowerowe i piesze, które zachęcają do aktywności na świeżym powietrzu.
Aleja Wojska Polskiego to najstarszy deptak w mieście, powstały pod koniec XIX wieku.
Dni Starogardu to doroczne święto miasta, odbywające się w czerwcu, podczas którego odbywają się występy, koncerty i inne wydarzenia.
Gmach ratusza w Starogardzie Gdańskim
Starogard Gdański ciekawostki
1) Starogard leżał w pobliżu historycznego szlaku bursztynowego, który w czasach neolitycznych i rzymskich łączył wybrzeże Bałtyku z południem Europy. Archeolodzy znajdują tu ślady handlu bursztynem, To jeden z powodów, dla których Kociewie nazywane jest „krainą bursztynu”.
2) Nazwa Starigrod po raz pierwszy pojawia się w dokumentach z XI wieku, a prawa miejskie nadał jej zakon krzyżacki w 1348 roku. Starigrod oznacza: stary gród.
3) W 1792 roku wielki pożar strawił niemal całe miasto, niszcząc drewnianą zabudowę i wiele ważnych budynków. Ocalała jedynie fara św. Mateusza.
4) Założone w 1897 roku Stado Ogierów kontynuuje tradycje hodowli koni sięgające czasów Jana III Sobieskiego, który sprowadzał tu konie dla wojska. Dziś to miejsce przyciąga miłośników jeździectwa i organizuje pokazy, prezentując piękne okazy polskich ras.
5) Jedna z największych firm farmaceutycznych w Polsce, Polpharma, ma swoją główną siedzibę w Starogardzie. Zakład powstał w 1935 roku jako fabryka chemiczna, a dziś produkuje leki eksportowane na cały świat.
6) Małe figurki „Gwiazdki”, m.in. Gwiazdek Podróżnik, Gwiazdek Leśnik, to lokalny odpowiednik wrocławskich krasnali. Figursi są rozsiane po różnych miejscach Starogardu od 2010 roku.
7) Region Kociewia słynie z dań takich, jak glómza (twaróg z przyprawami) i gomółki z pietruszką, które mają swoje korzenie w wiejskich tradycjach Kociewia. Te potrawy serwowane są na lokalnych festiwalach i w restauracjach. Kuchnia kociewska to także słodkie przysmaki, np. ruchanki z jabłkami.
Starogard Gdański ciekawostki i zdjęcia: (c) Sadurski.com
