Stawka większa niż życie – ciekawostki o serialu

Stawka większa niż życie ciekawostki

Kultowy serial, który zna każdy Polak. Ale nie każdy zna kulisy jego powstania. Tym bardziej zapraszamy do lektury ciekawostek o “Stawce większej niż życie” i Hansie Klossie

Kto i kiedy kręcił “Stawkę”

1) Stawka większa niż życie, to czarno-biały film wojenny, serial sensacyjno-szpiegowski, wyprodukowany w Polsce w latach 1967-1968. (od 13 marca 1967 do października 1968). Składał się z 18. ok. 55-minutowych odcinków.

2) Scenariusz napisał Andrzej Zbych (to pseudonim, tak naprawdę byli to Andrzej Szypulski i Zbigniew Safjan. To autorska spółka pisząca m.in. seriale filmowe). Inspiracją był pierwszy film o agencie 007 Jamesie Bondzie, “Doktor No” z 1962 roku. Także produkcja rosyjska “Z dala od Ojczyzny” (1960).

3) Reżyserami serialu byli: Andrzej Konic (1926-2010) i Janusz Morgenstern (1922-2011). Każdy z nich zrobił 9 odcinków, a producentem był Zespół Filmowy „Syrena”.

4) Premierowa emisja serialu miała miejsce w TVP między 10 października 1968 do 6 lutego 1969 roku.

Zawiązanie akcji

5) Akcja serialu rozpoczyna się w roku 1941. Młody Polak Stanisław Kolicki ucieka z niemieckiego więzienia w Królewcu i zamierza przedostać się do Związku Radzieckiego, aby przekazać informację o koncentracji wojsk niemieckich na granicy. Zostaje zatrzymany przez radziecki wywiad. Rosjanie dostrzegają, że jest bardzo podobny do niedawno przez nich aresztowanego oficera niemieckiego Hansa Klossa. Wkrótce Kolicki jako agent o pseudonimie J-23 stje się jego sobowtórem i rozpoczyna niebezpieczną misję.

Stanisław Mikulski – Hans Kloss

6) Główną postać serialu zagrał Stanisław Mikulski (1929-2014), polski aktor filmowy i teatralny, konferansjer. Serial “Stawka większa niż życie” szybko stał się nieprawdopodobnie popularny, podobnie jak Mikulski. We wszystkich późniejszych wcieleniach aktorskich wszyscy widzieli w nim Hansa Klossa i już na zawsze nim pozostał.

Ciekawostką jest fakt, że Mikulski zagrał w filmie Patryka Vegi “Hans Kloss. Stawka większa niż śmierć” z 2012 roku, wraz z Emilem Karewiczem (1923-2020, odtwórca roli Hermana Brunnera).

5 grudnia 2014 Stanisław Mikulski został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B32-tuje-22).

Najpierw był teatr

7) Serial “Stawka większa niż życie” tak naprawdę swój początek miał wcześniej. Między styczniem 1965 a lutym 1967 r. TVP emitowała 14 odcinków spektaklu telewizyjnego, w ramach Teatru Telewizji. Jego tytuł był identyczny – “Stawka większa niż życie”. Tak jak inne spektakle telewizyjne początków telewizji w PRL, były grane na żywo.

Kulisy powstania serialu

8) Sceny serialu filmowego kręcono we wnętrzach atelier Wytwórni Filmów Fabularnych w Łodzi oraz w Wytwórni Filmów Fabularnych we Wrocławiu. Sceny plenerowe były kręcone w Łodzi, Olsztynie, Gdańsku, Gdyni, Płocku, Krakowie, Wrocławiu oraz w mniejszych miastach (Pabianice, Sopot, Pieskowa Skała, Łąck).

9) Gdyby nie splot okoliczności, rolę Hansa Klossa zagrałby Andrzej May (1934-1993), aktor i reżyser. Zagrał w wielu filmach fabularnych i serialach, w tym w… “Stawce większa niż życie”. W odcinku wcielił się w Jacka ochraniającego radiostację.

10) Według reżysera Janusza Morgensterna, “Stawkę większą niż życie” mogło obejrzeć łącznie nawet miliard ludzi na świecie.

Kultowy serial. Stawka większa niż życie ciekawostki

11) “Stawka większa niż życie” od razu podbiła serca Polaków. Serial był tak popularny, że niektóre sceny i dialogi stały się kultowe. Trafiły do języka codziennego jako powiedzonka, a nawiązania do serialu trafiały do innych filmów i do polskiej popkultury. W latach 1971-73 ukazywała się popularna seria komiksów “Kapitan Kloss”.

Przykłady kultowych dialogów:

• – Brunner, ty świnio! (tak naprawdę dialog był inny: “Wyjątkowa z ciebie kanalia, Brunner”).
• – W Paryżu najlepsze kasztany są na placu Pigalle.
  – Zuzanna lubi je tylko jesienią.
• – W zeszłym roku o tej porze padał deszcz.
  – Deszcz ze śniegiem.
• – Brunner alkohol i kobiety wyczuwa na kilometr.
• – Herman, oszczędzaj szkło.

“Stawka” w Polsce na świecie

12) Serial “Stawka większa niż życie” by wielokrotnie emitowany przez TVP i inne stacje telewizyjne, także w innych krajach. Ogromną popularnością cieszył się w Czechosłowacji, Grecji, Jugosławii. W niemieckiej DDF (DDR 1) tytuł serialu zmieniono na “Sekunden entscheiden” („Decydują sekundy”). Nie wyemitowano tam odcinka “Zdrada” z powodu tematu brytyjskich nalotów bombowych na Niemcy.

W Albanii “Stawkę” emitowano w czwartek. Krążył tam potem dowcip:
– Wymień po kolei dni tygodnia.
– Poniedziałek, wtorek, środa, Kloss, piątek…

Wpadki podczas kręcenia filmu

13) Jak w wielu filmach, podczas kręcenia “Stawki większej niż życie” nie obyło się bez wpadek. Kilkukrotnie mylono stopnie wojskowe niemieckich żołnierzy. W pierwszym odcinku Hans Stedke miał stopień Untersturmführera, jednak przedstawiano go jako Sturmführer. W 17. odcinku 17, Anna-Maria Elken przedstawiła się jako SS-Sturmführer, choć kobiety w formacji SS nie służyły.

W 3. odcinku filmu pojawił się samochód Jelcz, a na złomowisku szkielet spalonego Stara. Tymczasem Jelcza zaczęto produkować w 1952 r., a Stara w 1948 r. W jednym z odcinków aktorzy słuchali piosenki “Gdybym miał milion”, którą nagrano już po wojnie.

W odcinku “Żelazny krzyż” dowiadujemy się, że Kloss otrzymał odznaczenie z rąk samego Führera, tymczasem on nigdy tego nie robił. Kilkukrotnie aktorzy palili papierosy… ustnikami do przodu. Jak by tego było mało, w odcinku 10. zobaczyliśmy SS-Standartenführera Lütza. Odtwarzał go ten sam aktor, którego uśmiercono w szóstym odcinku i wtedy nazywał się SS-Standartenführer Max Dibelius.

Lista odcinków

14) Tytuły wszystkich odcinków serialu:

1. Wiem, kim jesteś
2. Wielka wsypa
3. Ściśle tajne
4. Genialny plan pułkownika Krafta
5. Ostatnia szansa
6. W imieniu Rzeczypospolitej
7. Podwójny nelson
8. Cafe Rose
9. Zdrada
10. Żelazny krzyż
11. Hotel Excelsior
12. Hasło
13. Bez instrukcji
14. Edyta
15. Akcja Liść dębu
16. Oblężenie
17. Spotkanie
18. Poszukiwany gruppenfuhrer Wolf

Na koniec

15) Na koniec perełka: podobno kręcono nie 18, ale 19 odcinków “Stawki”. Ten ostatni nigdy nie został wyemitowany (nie wiadomo czy został dokończony) i nie wszedł w skład serii. Wspomniała o tym aktorka Barbara Horawianka, w wywiadzie dla dziennika Trybuna (maj 2020). Akcja tego odcinka miała się toczyć m.in. w Szwajcarii, już po wojnie. W jednej ze scen, na nartach spotkali się Kloss (Mikulski) i Anne-Marie Elken (Chorawianka). Oboje agentów nadal miało pracować dla wywiadu.

Stawka większa niż życie ciekawostki + zdjęcia: (c) Sadurski.com

Zdjęcia powstały w 2003 r. w Warszawie, podczas spotkania związanego z promocją książki Bogdana Bernackiego “Stawka większa niż życie. Serial wszech czasów”. Podczas tego spotkania Mikulski otrzymał legitymację Partii Dobrego Humoru.

Zobacz też:
> Spaghetti westerny
> Ciekawostki o zombie
> Frankenstein